Baxtiyor mengliyev

a
lingvistika 
tomonidan  o‘rganilsa,  uning  alohida  shaxs  yoki  kishilar  guruhiga 
ta’siri  sotsi
o
lingvistika  tomonidan  tekshiriladi.  Ikki  soha  nomi  bir 
tovush  (
a/o
)  bilan  farqlanadi.  Ko‘pchilik  bu  ikki  terminni 
chalkashtiradi. 
“Sof”  lingvistika  til  hodisalarini  “quruq”,  tashqi  muhit 
ta’sirlaridan  xoli  o‘rganadi.  Masalan,  so‘zning  tovush  qobig‘i, 
undagi fonetik xususiyatlar, ma’nosi, ma’nodoshlari, birikuvchilari 
va  h.  Sotsialingvistika  davr  va  jamiyatning  tilga  ta’siri  bilan 
shug‘ullanar  ekan,  masalan, 
vazir
  so‘zining  o‘zbek  tili  leksik 
qatlamida o‘z vaqtida nega eskirganligi, bugungi kunda uning yana 
faollashish  sabablari  yoki  -
lar
  ko‘plik  qo‘shimchasining  ortiqcha 
qo‘llanish  holatlari  sodir  bo‘lganligi  (
o‘nta  o‘quvchilar
  kabi) 
sabablari bilan qiziqadi. 
168

---

Sotsiolingvistika  ijtimoiy  guruh  va  qatlam  nutqidagi  jargon  va 
slenglar  bilan maxsus  shug‘ullanadi.  Masalan, 
svetnaya  mast
  (“toj 
guli”), 
bosyak
  (“past  tabaqa”), 
malyutka
  (“yosh”), 
shirmach
 
(“kissavur”)  kabi  ifodalarning  qo‘llanish  doirasi  kabilar  shular 
jumlasidan.