Batafsil bayon etilgan



Download 1,65 Mb.
Pdf ko'rish
bet93/189
Sana30.12.2021
Hajmi1,65 Mb.
#98205
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   189
Bog'liq
xronologiya va metorologiy

 
55 
Malikshox kalendarni tartibga keltirish ishini taniqli astronom va matematiklar zimmasiga 
yuklab, ularning ishiga raxbarlik qilishni Umar Xayyomga topshirdi. Ularga yil boshini bahorgi 
tun-kun  tengligiga  (Navro‗z  muvofiq  keltirish  qo‘yilgan  edi.  Buning  uchun  366  kundan  iborat 
kabisa yili kiritiladi. 
Umar  Xayyomning  kalendariga  Fransuz  inqilobi  davrida  amal  qilinganligi  haqida  fikrlar 
mavjud.  
Uning  kalendar  islohoti  haqida  Ulug‘bekning  ―Kuragoniy  jadvali‖da,  shuningdek 
Ozarbayjonlik  buyuk  matematik  va  astronom  Nasriddin  at-Tusiy  (1201-1274  rahbarligida  XIII 
asrning ikkinchi  yarmida Maraka rasadxonasida tuzilgan ―Elxoniylar jadvali‖da ham ma‘lumot 
berilgan. 
Bu  kalendar  Umar  Xayyom  kalendari  deyilishi  bilan  birga,  kо‗pincha  Malikshox  sharafiga 
Jaloliy kalendari deb ham yuritilgan. 
Umar  Xayyom  kalendarida  kabisa  yillari  hisobi  Yulian  kalendaridan  farq  qiladi.  Unda  28  yil 
ichida Yulian kalendaridagidek har tо‗rtinchi yili, keyingisi о‗ttiz ikkinchi yilda emas, balki besh yil 
о‗tkazib о‗ttiz uchinchi yilda qо‗shiladi. Demak, Yulian kalendari bо‗yicha 32 yilda sakkizta kabisa 
yili bо‗lsa, Umar Xayyom kalendarida 33 yilda sakkizta kabisa yili bо‗ladi, ya‘ni: 
365·25 + 366·8 = 12053 sutka 
12053:33 - 365.2424 sutka 
Bu  esa  tropik  yildan  0.0002  sutka  ortik,  xolos.  Umar  Xayyom  kalendarida  4500  yildan 
ortiq  vaqtda  bir  sutka  xato  kelib  chiqadi.  Umar  Xayyom  kalendari  Eronda    1079  yil  15  martdan  
(Malik erasi)  XIX  asrning о‗rtalarigacha qо‗llanilgan.
43
 
Umar  Xayyom  o‗zining  ―Navro‗znoma‖  kitobida  ham  ―Navro‗z‖  bayrami  tarixi,  Eron 
kalendaridagi  barcha  oylarga  tavsif  bergan.  Uning  nomlanishini  tushuntirgan,  shuningdek  Eron 
kalendari tarixini qisqacha izohlagan. 

Download 1,65 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   89   90   91   92   93   94   95   96   ...   189




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish