Batafsil bayon etilgan

Bizning  yil  hisobimiz.  Hozirda  bizning  sayyoramizning  deyarli  barcha  burchagida  yil 
hisobi milodiy yil hisobidan olib boriladi. Milodiy yil «Iso Masih tug'ilgan kun»dan boshlanadi. 
Iso  Masih  tug'ilgan  birinchi  yilning  birinchi  yanvari  qabul  qilingan.  Tarixning  mana  shu 
sanasigacha davri eski era (miloddan avval), keyingi davri  yangi era, bizning era (milodiy) deb 
ataladi. Bu era 528-yilda Rim monaxi. papa arxivchisi Dionisiy Maliy tomonidan joriy qilingan. 
G'arbiy Yevropa xronikasida shu eralar bo'yicha yil «AD» harflari bilan belgilanadi va bu lotin 
tilida «Anno Domini» - ya'ni «xudoning yili» ma'nosini anglatadi. 
1582-yil kalendar islohotiga qadar Sharqiy va G'arbiy cherkov o'rtasida pasxa jadvallarida 
tafovutlar  bor  edi.  Dionisiy  Maliy  Viktor  Akvitanskiydan  so'ng  19  yillik  Meton  siklidan 
foydalanib Oy fazalarining o'zgarishini hisoblab chiqadi va ikkinchidan,  eng  asosiysi,  u  g'arbiy 
cherkov  odatlari  bo'yicha  pasxani  15-nisonga  ko'chirgan,  agar  faqat  yakshanba  kunga  to'g'ri 
kelgan  bo'lsa  (aynan  bunga  Rimda  yo'l  qo'yilmagan).  Dionisiy  Maliy  davrida  pasxa  sanalarini 
hisoblash usullari qulay qilib ishlab chiqilgan edi. Misol uchun 1988-yilni olamiz. Yil raqamidan 
284 ni  olib tashlab (Diokletian erasining boshlanishi  yili  raqami. Biz hisobni  Diokletian qilishi 
kerak bo'lgan hisob bo'yicha olib boramiz) va qolganini o'n to'qqizga bolib, qoldiqdagi 19 yillik 
sikl yilidagi tartiblangan raqam, ya'ni Aleksandr davriyligidagi «oltin sana»ni topamiz. U 13 ga 
teng. Jadvaldan 1988-yil bahorgi to'linoy 24-martga to'g'ri kelishini ko'rishimiz mumkin. Demak, 
pasxa  keladigan  yakshanba  kuniga=28  martga  (eski  usul  bo'yicha)=10  aprel  (yangi  usul 
bo'yicha)ga to'g'ri keladi. Odatda, Aleksandriya  yepiskoplari pasxa jadvalini 95 yilga mo'ljallab 
tuzishgan va hamma xristian cherkovlariga tarqatishgan. Gap shundaki, agar pasxa i?-yili uchun 
hisoblab chiqilsa va bu yil kabisa yili bo'lsa, unda i?+95 yilda u bir kun oldinga yoki (o'rtacha 28 

---