Barliq tiri organizmler sirtqi ortaliqtan hár túrli zatlardi alip ózlestiredi,olardi organ hám toqimalardiń duzilisi ushin zárúr materiyal hám energiya deregi sipatinda sarplap,shiǵindi zatlardi sirtqa ajiratip turadi

Beloklarǵa tiyisli bolǵan reńli reaksiyalar

Beloklar ayirim zatlar menen ximiyaliq reakciyaǵa kirisip hár túrli reńli reakciyalardi payda etiw qásiyetine iye.Bunday reakciyalarǵa tómendegileri misal etip kórsetsek boladi.

Biuret reakciyasi. Bul reakciya beloklar quramindaǵi peptid(-CO-NH-) baylanislarina tiyisli reakciyalar.Biuret(H₂N-CO-HN-CO-NH₂-), oksaamid( H₂N-CO-CO-NH₂), polipeptid yaki beloklardiń siltili eritpelerine mis sulfat eritpesinen qosilsa, fiolet reńge boyalǵan kompleks duzlar payda qiladi.Bul reakciya eritpedegi zat quraminda peptid baylanislardiń bar ekenligin kórsetedi. Bul tájriybede dáslep kóbinese mochevina menen ótkeriledi. Sebebi mochevina qizdirilǵanda ammiak ajiralip shiǵip, biuret payda boladi.

326

2. Ningidrin reakciyasi.Bul reakciya belok quramindaǵi α-aminokislotalardaǵi erkin aminotopardiń ningidrin menen reakciyasina tiykarlanǵan.Ningidrid reakciyasi nátiyjesinde payda bolatuǵin reńniń intensivligi gidralizat quramindaǵi aminokislotalardiń muǵdarina yaki belok molekulasindaǵi erkin aminotopardiń muǵdarina baylanisli.

3. Ksantoproteyn reakciyasi.Bul reakciya belok molekulalari quramindaǵi fenil –alanin, triptofan hám tirozin siyaqli( aromatik) aminokislotalardi aniqlawǵa járdem beretuǵin reakciyalar.Bunda belok molekulasi quramina kiriwshi aromatik aminokislotalar nitollaniw reakciyalarina kirisip, aralaspada sari reńli beloklardiń nitrobirikpeleri payda boladi. Reakciyaniń ati grekshe «ksantos» sari degen mánisti ańlatadi.

4. Adamkevich reakciyasi.Bul reakciya triptofan aminokislotasiniń glioksil kislotasi menen birigiwine tiykarlanǵan.Glioksil kislotasi turaqli koncentrlengen sirke kislotasiniń quraminda ushiraydi.Bul reakciyada eki molekula triptofan glioksil kislotasi menen reaksiyaǵa kirisip, qizil fiolet reńli birikpe payda qiladi

5. Milloon reakciyasi. Bul reaksiya belok molekulalari quramindaǵi tirozin aminokislotasiniń fenol yadrosina tiyisli reakciya. Belok eritpelerine eki hám úsh valentli sinaptiń nitrat yaki nitrit duzlari tásir ettirilgende belok dáslep shókpege túsip soń áste aqirin qizdirilǵanda shókpe qizil reńge boyala baslaydi.Bul belok molekulasinda tirozin aminokislotasiniń bar ekenliginen aniqlaytuǵin sipat reaksiyasi.