Barliq tiri organizmler sirtqi ortaliqtan hár túrli zatlardi alip ózlestiredi,olardi organ hám toqimalardiń duzilisi ushin zárúr materiyal hám energiya deregi sipatinda sarplap,shiǵindi zatlardi sirtqa ajiratip turadi

Lipoidler

Haywan organizminde ushirasatuǵin quramali dúziliske iye bolǵan eń tiykarǵi maylar, yaġniy lipoidlerge tómendegiler kiredi: fosfatidler,stearin hám steridler,cerobrazidler hámde mumlar.

Fosfatidler ózleriniń elementar qurami jaġinan neytral maylarġa jaqin bolip,quraminda fosfor hám azot elementleri boliwi menen farqlanadi.Fosfatidlerdi neytral maylardiń dep alsaqta boladi,sebebi may quramindaġi gliceringe birigetugin úsh may kislotalarinin biri fosfor kislota qaldigina almasadi hám bul óz náwbetinde xolin,koalamin,serin yaki basqa azotli birikpeler menen birigip,fosfatid molekulasin payda qiladi.Soniń ushinda fosfatidler molekulasina birigip turǵan azotli organikaliq birikpelerge qarap bir neshe túrge bólinedi.Xolin fosfotidler(lecitinler),kolamin fosfatidler(kefalinler),serinfosfatidler,acetal fosfatidler,inozit fosfatidler,spingofosfatidler hám t.b.Fosfatidlerdiń molekulyar quramin tómendegishe.

Formula
Bul formula R₁ hám R₂ ler karbonvodorod radikallar.Fosfatidler molekulasindaġi fosfor kislotasi qaldiġiniń jaylasqan ornina qarap α hámβ-jaġdaylarda boladi.Fosfatidlerdiń molekulasina birigip turġan zazotli organik birikpelerdiń dúzilisi tómendegishe.

HO-CH₃-CH₂-N≡(CH₃)<sub>3

│</sub>

OH

Xolin

HO-CH₂-CH-COOH

_│

NH₂ Serin

HO—CH₂—CH₂—NH₂ Kolamin

Fosfatidtiń toliq dúzilisi , máselen xolin fosfatidiniń molekulyar dúzilisi tómendegishe

Formulaa29

Fosfatidler tiri organizmniń tirishligi ushin júdá áhmiyetli bolip, olar derlik barliq kletka hám toqimalardiń qurami esaplanadi.Olar miy, arqa miy, bawir, buyrek, júrek hám nerv toqimalarinda kóp muǵdarda ushiraydi.Máyek sariuwizi(8-10% ge deyin) hám sút hám fosfatidlerge bay.Awqatliq ónimlerindegi lipoidler muǵdari tómendegi kestede kórsetilgen.