(inson salomatligiga zarar yetkazadigan, jismoniy, ruxiy, ma`naviy, ijtimoiy va
- 30 -
sh.k. salbiy ta`sir ko`rsatuvchi omillar ) - inson xulq-atvorida uchraydigan milliy
g’oya nepolari va tamoyillariga mos tushmaydigan, jamiyat taraqqiyotiga, insoniy
munosabatlarga salbiy ta`sir ko`rsatadigan xatti-harakatlar, ko`nikmalar majmui.
Masalan, loqaydaik, beparvolik, giyoxvanddik, mansabparastlik, manmanlik,
chekish, sxshrtli ichimliklar iste`mol qilish, qonunlarga rioya etmaslik kabi illatlar
zararli odatlar hisoblanadi.
Kashandalikka murosasizlik - tamaki, sigaretlar, papiroslar, nos kabi o`ziga
o`rgatuvchi va kayf keltib chiqaruvchi vositalarni cheklashga qarshi kurashish.
Ularning salbiy oqibatlari hamda inson salomatligiga ta`sirini o`rganish.
Kashandalikka qarshi kurashish, chekishga o`rganishning oldini olish kabi
xususiyatlarni shakllantirshdan iborat.
Ichkilikbozlikka murosasizlik - doim spirtli ichimliklarni ichib yuradigan yoki
mayxo`r
insonlarga
qarshi
kurashish,
kishining
jismonan
va
ruhan
odamgarchilikdan chiqishining oldini olish. Spirtli ichimliklar iste`mol qilishga
qarshi kurashuvchanlik holatini yuzaga keltirish.
Narkomaniyaga murosasizlik bu- giyohvandlik, bangilik, karaxtlilik,
nashavandlik demakdir. Kayf keltirib chiqaruvchi, o`ziga o`rgatib qo`yuvchi
vositalardan, masalan, ko`knori, tamaki, nasha, kanop o`simligining ayrim turlari
va ularning preparatlarini iste’mol qilishga va ularni oddi-sotdi qilishlikka qarshi
kurashish.
OIV (OITS)ga oid ma`lumotga egalik va murosasizlik - Orttirilgan
immunitet tanqisligi virusi - OIVning yuqish yo`llari haqida umumiy tushuncha
berish, yuqish yo`llarini kamaytiruvchi omillar xaqida to`liq ma`lumot berish,
yuqish yo`llarining oddini olish, unga qarshi samarali ishlarni olib borish,
epidemiologik holatlarni yahshi bo’shash, zarur chora-tadbirlarni ishlab chiqish,
OIV haqida yetarli darajada ilmiy asoslangan tushuncha va ma`lumotlarga ega
bo`lish. OITS - bu orttirilgan immun tanqisligi (OITS)dir. Ushbu kasallikda
organizmni ichki va tashqi zararli ta`sir e`tuvchi omillardan himoya qiluvchi
immun tizimi virus ta`sirida havoda insonlarga tushuncha berish.
- 31 -
Kompyuter va telefonomaniyaga toqatsizlik -hozirgi kunda bolalar va yoshlar
o`rtasida tez va keng tarqalgan uyali aloqa telefoni orqali muloqot qilish katta
hajmda va gigienik normalardan ortiqcha bo`lishi o`sib kengaygan organizmga
jismoniy va ruhiy ta`sirini o`tkazmoqda. Shu qatorda kundalik hayotda ko`p vaqt
kompyuter bilan ishlash (gigienik normalardan ortiqcha) yoshlarning ko`rish va
eshitish sezgi organlarga haddan tashqari nerv faoliyatiga salbiy ta`sir etishini
bilish va foalanshi me`yorini seza olshp.
Do'stlaringiz bilan baham: