Barcha dasturlash tillari kabi Python dasturlash tili ham rivojlanib, zamonga va talabga qarab ishlab chiqaruvchilar tomonidan o’zgarishlar kiritib borilmoqda

items() funksiyasi yordamida kalit so’zlar va ularning mos elementlarini ko’satishimiz mumkin:
Malumot = {
"Familiya": "Abdullayev", "Ismi": "Botir",
"Tugilgan_yili": 2002, "Talim_yonalishi": "Kompyuter injiniringi"
}
for i, j in Malumot.items():
print(i, j)


Natija:

Familiya Abdullayev

Ismi Botir
Tugilgan_yili 2002
Talim_yonalishi Kompyuter injiniringi

Lug’atdagi elementlar soni len() metodi yordamida aniqlanadi: print(len(Malumot))

Yangi kalit so’zi orqali lug’atga yangi element qo’shish mumkin:
Malumot = {
"Familiya": "Abdullayev", "Ismi": "Botir",
"Tugilgan_yili": 2002, "Talim_yonalishi": "Kompyuter injiniringi"
}
Malumot["Talim_shakli"] = "Kunduzgi"
print(Malumot)


Natija:
{'Familiya': 'Abdullayev', 'Ismi': 'Botir', 'Tugilgan_yili': 2002, 'Talim_yonalishi': 'Kompyuter injiniringi', 'Talim_shakli': 'Kunduzgi'}
Xuddi shu kabi update() metodi yordamida ham lug’atga kalit va uning qiymatini kiritish imkoni berilgan:
Malumot = dict(Familiya = "Abdullayev", Ismi = "Botir",
Tugilgan_yili = 2002, Talim_yonalishi = "Kompyuter injiniringi")
Malumot.update(Shakli = "Kunduzgi")
print(Malumot)


Natija:

{'Familiya': 'Abdullayev', 'Ismi': 'Botir', 'Tugilgan_yili': 2002, 'Talim_yonalishi': 'Kompyuter injiniringi', 'Shakli': 'Kunduzgi'}

Lug’atdagi elemntlarni o’chirish bin necha xil ko’rinishda amalga oshiriladi. pop() metodi kalit so’z yordamida elementni o’chiradi:

Malumot = {
"Familiya": "Abdullayev", "Ismi": "Botir",
"Tugilgan yili": 2002, "Talim yonalishi": "Kompyuter injiniringi"
}
Malumot.pop("Tugilgan yili")
print(Malumot)


Natija:

{'Familiya': 'Abdullayev', 'Ismi': 'Botir', 'Talim yonalishi': 'Kompyuter injiniringi'}

popitem() metodi masalan, quyidagi Malumot.pop("Tugilgan yili") ko’rinishda yozilib, oxirgi elementni o’chiradi.
del kalit so’zi kalit so’zi orqali elementni o’chiradi, masalan del Malumot["Ismi"]


del kalit so’zi yordamida lug’atni to’laligicha o’chirish ham mumkin, masalan: del Malumot.
Bu holda print(Malumot) ko’rinishida lug’atni oynaga chiqarish ko’rsatilsa, “Malumot” mavjud emas degan ma’nodagi xatolik chiqariladi.


fromkeys() metodi yordamida ixtiyoriy kalit yoki uning qiymatiga ko’ra lug’atni chiqaradi:
Malumot = dict(Familiya = "Abdullayev", Ismi = "Botir",
Tugilgan_yili = 2002, Talim_yonalishi = "Kompyuter injiniringi")
Malumot.fromkeys("2002")
print(Malumot)


Natija:

{'Familiya': 'Abdullayev', 'Ismi': 'Botir', 'Tugilgan_yili': 2002, 'Talim_yonalishi': 'Kompyuter injiniringi'}

slear() kalit so’zi lug’atni tozalaydi:
Malumot = {
"Familiya": "Abdullayev", "Ismi": "Botir",
"Tugilgan yili": 2002, "Talim yonalishi": "Kompyuter injiniringi"
}
Malumot.clear()
print(Malumot)
Natija:
{}


dict() konstruktori yordamida ham yangi lug’atni yaratish mumkin. Bunda kalit so’zlar satr kattalik ko’rinishida bo’lmaydi va ikki nuqta o’rniga tenglik belgisi qo’yiladi:
Malumot = dict(Familiya = "Abdullayev", Ismi = "Botir",
Tugilgan_yili = 2002, Talim_yonalishi = "Kompyuter injiniringi")
print(Malumot)

Natija:

{'Familiya': 'Abdullayev', 'Ismi': 'Botir', 'Tugilgan_yili': 2002, 'Talim_yonalishi': 'Kompyuter injiniringi'}
Bu holda dastur kodidagi ikkita so’zdan yaratilgan kalit so’zlar bir-biri bilan ost chiziq bilan bog’langan bo’lib, bitta kalit so’zini hosil qiladi.