Bap new indd

34-súwret.
Teń ólshewli 
tezlenetuǵın qozǵalıs ushın tezliktiń 
grafigi (
υ
0
= 0)
(2)
12
8
4
0
υ, 
m/s
2 4 6
t
, s
35-súwret.
Teń ólshewli tezleniwshi 
qozǵalıs ushın
tezlik grafigi (
υ
0
> 0).
υ = υ
0
 + at
υ = at

---

42
Kinematika tiykarları
muladan 
t
= 0 mánis ushın 
υ
= 15 m/s, 
t
= 10 s 
bolsa 
υ
= 5 m/s ekenligin esaplaymız. Olardı 
koordinatalar kósherine qoysaq, onda teń 
ólshewli ásteleniwshi qozǵalıs ushın tezliktiń 
grafigi payda boladı (36-súwret).
Teń ólshewli ásteleniwshi qozǵalısta dene 
toqtaydı. Bul jaǵdaydı 36-súwrettegi tuwrı 
sızıqtıń abscissa kósheri menen kesilisiwinen 
kóremiz. Haqıyqatında da, (1)-formulada 
t
= 15 s ushın 
υ
= 0, dene toqtaydı. Demek, 
tezliktiń grafigi abscissa kósherine múyeshke 
burılǵan tuwrı bolsa, onda deneniń turaqlı tezleniw menen qozǵalǵanlıǵın 
bilemiz.
Ádette, deneler belgili bir waqıt dawamında tezleniw menen, keyin 
turaqlı tezlik penen, keyin bolsa ásteleniw menen qozǵaladı hám toqtaydı. 
Mısalı, ornınan qozǵalǵan velosipedshi 10 s ta tezligin 5 m/s ǵa jetkerdi. 
Usı tezlikte vilosipedshi 40 s qozǵalsın. Soń áste-aqırın tormoz beriw menen 
5 s dawamında teń ólshewli ásteleniwshi qozǵalıp toqtasın. Velosipedshiniń 
tezlik grafigi 37-súwrette sáwlelendirilgen.
36-súwret.
Teń ólshewli 
ásteleniwshi qozǵalıstıń tezlik 
grafigi.
υ, 
m/s
 a < 
0
15
10
5
0 5 10 15
t
, s
5
0
υ, 
m/s
37-súwret.
Velosiped qozǵalısınıń tezlik grafigi.
10
50
55
t
, s
(3)