|
Таълим, фан ва ишлаб чиқаришнинг жипс алоқаси;
-таълим муассасалари типларининг ва фан, техника, технология ҳамда
иқтисодиѐтнинг энг сўнгги ютуқлари асосида ишлаб чиқилган касб-ҳунар
таълими дастурларининг хилма-хиллиги;
-касб-ҳунар таълими тизимини иқтисодиѐтнинг устувор ҳамда даромад
келтирадиган тармоғига айлантириш;
-таълим муассасаларини замонавий ўқув-услубий адабиѐтлар ҳамда
моддий-техника базаси билан таъминлаш;
-касб-ҳунар таълими тизимига юқори малакали ўқитувчилар ва
мутахассисларни жалб этиш;
-таълим жараѐнини компютерлаштириш ва ахборотлаштириш;
-кадрлар тайѐрлаш сифатини назорат қилиш ва баҳолашнинг объектив
тизимини қўллаш;
-ақл-идрокнинг ривожланиши, ўлчаниши ва баҳоланиши, қобилиятлар
ва шахсий фазилатлар муаммоси, шунингдек, касбга йўналтириш муаммоси
бўйича психологик-педагогик тадқиқотларни бажариш;
-ўқитувчиларнинг моддий ва ижтимоий жиҳатдан юқори даражада
ҳимояланганлиги туфайли таъминланади.
Барча даражадаги рақобатбардош кадрлар тайѐрлаш стратегияси
негизида уларни тайѐрлаш сифатини уч асосий босқичда таъминлашга
мажмуавий ѐндашув ѐтади.
Биринчи босқичда мутахассисларга бўлган эҳтиѐж прогноз қилинади ва
улар олдига қўйиладиган талаб белгиланади, яъни, мутахассис модели
яратилади. Бунда сифатнинг ўсиб борувчи даражаси белгиланади.
Иккинчи босқичда мутахассисларни тайѐрлаш амалга оширилади, у
белгиланган сифат даражасини таъминлаши зарур.
Ниҳоят, мутахассислардан профессионал фаолиятда фойдаланиш билан
боғлиқ бўлган учинчи босқичда таъминланган сифат даражаси ҳам ўз устида
узлуксиз ишлаш йўли билан, ҳам махсус таълим муассасаларида малака
ошириш йўли билан оширилиши керак.
Ушбу стратегиянинг ҳуқуқий асоси Давлат Таълим стандартлари ва
93
талаблари, меъѐрий ҳужжатлар, низомлар ҳамда таълим муассасасининг
мақомини, моддий-техника базасини, молиялаштирилишини, ўқитувчилар
таркибини, ўқув-илмий-ишлаб чиқариш ва бошқа фаолиятини белгиловчи
бошқа ҳужжатлардир.
Таълимда стандартлаштириш мажмуи ҳам бўлиши лозим.
Биринчидан, у касб-ҳунар таълими узлуксизлигини ва узвийлигини
таъминлаган ҳолда, кадрлар тайѐрлашнинг оддий ишчидан тортиб юқори
малакали мутахассисгача ўзаро боғлиқ даражасини қамраб олиши лозим.
Иккинчидан,
таълим
стандартлари
мажмуи
мутахассисни
шакллантиришнинг барча босқичларини ўз ичига олиб, улар ўртасида
мустаҳкам ўзаро алоқани таъминлаши даркор.
Ниҳоят,
учинчидан,
Ўзбекистон
Республикасининг
Таълим
стандартлари, сифатли мутахассис тайѐрлаш ва уни баҳолашга ягона
ѐндашувни таъминлаш учун халқаро талабларни ҳисобга олган ҳолда ишлаб
чиқилиши ҳамда такомиллаштирилиши зарур. Бу рақобатбардош кадрларни
тайѐрлаш ва улардан фойдаланишда халқаро тажрибани ишга солиш ҳамда
интэллектуал соҳада мустаҳкам ҳамкорликни ташкил қилиш имконини
беради.
Юқорида келтирилган стратегия ва ривожланган мамлакатлар
тажрибасига мувофиқ кадрларни тайѐрлаш ва уларнинг рақобатбардошлиги
сифатини оширишнинг асосий йўналишлари қуйидагилардан иборат:
1. Шахсга касбни ўз ихтиѐри билан танлашда ва меҳнат бозоридаги
эҳтиѐжлар, имкониятлар ҳамда ижтимоий-иқтисодий вазиятни ҳисобга олган
ҳолда бандликнинг мақбул турини танлашда кўмаклашишни таъминловчи,
шунингдек, ѐшларнинг табиий қобилиятини қўллаб-қувватловчи ва тараққий
еттирувчи касбга йўналтириш тизимини ривожлантириш. Ҳозирги вақтда бу
иш билан психологик-педагогик ташхис ва ўқувчиларни касбга йўналтириш
марказлари шуғулланишмоқда.
2. Тармоқ ва минтақа иқтисодиѐти учун интеграциялашган таълим
муассасалари доирасида рақобатбардош кадрларни тайѐрлаш учун таълим,
фан ва ишлаб чиқариш салоҳиятидан самарали фойдаланиш.
3. Халқаро стандартлар негизида, фан, техника, технологиялар ва
иқтисодиѐтнинг замонавий ютуқларидан фойдаланган ҳолда ишлаб чиқилган
ўсиб борувчи ва мажмуавий таълим стандартларини қўллаш.
4. Барча даражадаги мутахассисларнинг малака тавсифини меҳнат
бозорининг ўсиб борувчи талабларини ҳисобга олган ҳолда ишлаб чиқиш.
5. Таълим жараѐнида энг янги педагогик, ахборот, компьютер
технологиялари ва бошқалар қўлланилишини ҳисобга олган ҳолда, бир
типдаги ўқув режалари ҳамда дастурларини такомиллаштириш.
6. Таълим жараѐнида ўқитишнинг аудиовизуал услубларини, ахборот
технологияларини кенг қўллаш.
7. Барча даражадаги мутахассисларни тайѐрлаш сифатини ўлчаш
ҳамда баҳолаш бўйича илмий асосланган тизимни ишлаб чиқиш ва жорий
этиш.
8. Касб-ҳунар таълими муассасаларини замонавий ўқув, илмий ва
94
Do'stlaringiz bilan baham: |
