Баѐнномаси билан маъқулланган ва нашрга тавсия этилган

 
2.Ўқитишнинг янги ахборот технологияларидан таълим тизимида 
фойдаланишнинг самарадорлиги. 
Ўқитишнинг янги ахборот технологияларидан таълим тизимида 
фойдаланишнинг самарадорлиги қуйидаги ҳолатлар билан белгиланади: 
1. Ўқитишнинг янги ахборот технологиялари тўгарак аъзоларга
ахборотларнинг 
ноанъанавий 
манбааларига 
мурожаат 
қилиш 
имкониятларини очиб беради, мустақил ишлар самарадорлигини оширади ва 
ижодий фаолият билан шуғулланиш учун кенг имкониятлар яратади. 
2. Ўқитишнинг янги ахборот технологиялари қўйилган дидактик 
мақсадларни амалга ошириши учун ўқитувчига ўқитишнинг турли 
шаклларидан ва уларнинг мажмуасидан фойданиш, яъни зарурий таълим 
муҳитини барпо этиш имконини беради. Ўқитишнинг янги ахборот 
технологияларидан фойданишда ўқитувчи компьютерлаштирилган ўқитиш 
ва назорат қилиш дастурларини шароитдан келиб чиқиб ўзгартириш 
имконига эга бўлади. 
3. Ўқитишнинг янги ахборот технологияларини қўллаш орқали 
ўқитувчилар тўгарак аъзо шахсини ривожлантириш, ижодий изланиш билан 
биргаликда ишлаш, ўқув дастурларининг энг мақбулларини танлаш ѐки 
янгиларини яратиш учун қўшимча имкониятга эга бўладилар. 
4. Автоматлаштирилган ўқув-ахборот тизимидан фойдаланишга 
асосланган ўқитишнинг янги ахборот технологияларини қўллаш натижасида 
ўқитувчилар ўзларининг ахборот билан таъминланганлик даражаларини 
оширибгина қолмай, балки деярли бутун дунѐдаги ахборот жамламаларидан 
фойдаланиш имкониятига эга бўладилар. 
Ўқитишнинг янги ахборот технологиялари бугунги кунда таълим 
тизимига кенг кириб келаѐтган янги педагогик технологияларнинг 
воситавий асоси ҳисобланади. Шу сабабли биз ўз тадқиқотларимизда 
ўқитишнинг янги ахборот технологияларини қўллашда педагогик 
технологиянинг қуйидаги тамойилларига амал қилдик: таълим мақсадининг 
аниқ шакллантирилганлиги, таълимнинг маҳсулдорлиги, тескари алоқанинг 
мавжудлиги, кафолатланган якуний натижа. Бу тамойилларга амал 
қилинганлиги қуйидагиларда ўз аксини топган.
Ихтирочилик ижодкорлигини шакллантиришда таълим маҳсулдорлиги 
ва тескари алоқанинг мавжудлиги дастурлаштирилган таълим методининг 
ўқитишнинг янги ахборот технологиялари воситасида жорий қилинганлиги 
орқали таъминланди. Кафолатланган якуний натижага эришиш учун аввало 
таълим мақсади ташхисли белгиланди, яъни унга эришилганлик даражасини 
тўгарак аъзолар томонидан ўзлаштирилган билим ва кўникмаларни синаш 
орқали аниқ белгилаш мумкин. Ушбу тамойилни таъминлашнинг яна бир 
омили сифатида тўгарак аъзонинг дастурлаштирилган таълим ахборот 
кадрлари воситасида ўзлаштирган ҳар бир тушунчаси шу вақтнинг 
операцион кадрдаги тест саволлари орқали текшириб борилишидан 
фойдаланилди.
"Таълим тўғрисида"ги Қонун ва "Кадрлар тайѐрлаш миллий дастури" да 
қайд этилганидек таълим тизимини баркамол инсонни вояга етказувчи яхлит 

---

79 
 
муҳит ва ягона технологик жараѐн деб қараш лозим. Чунки, таълим олувчи 
ушбу тизимнинг бир босқичида ундан кейинги босқичда таълим олиш 
учун тайѐрланади ва бунда бир босқичда олган билимларини кейинги
босқичларга олиб ўтади ва такомиллаштиради. Агар билимни ўзлаштирилган 
ахборот сифатида қарасак, таълим тизими яхлит ахборот маконини ўзида акс 
эттиради. Ўқитишнинг янги ахборот технологиялари эса ана шу маконда 
билимларни ахборот шаклида ҳаракатлантиришнинг юқори даражада 
такомиллашган техникавий воситаси ролини бажаради. 
Республикамиз таълим тизимининг ягона ахборот маконини юзага 
келтириш мақсадида шу соҳада қабул қилинган меъѐрий-хуқуқий 
ҳужжатларга асосланган ҳолда узлуксиз таълим тизими бўғинларни янги 
ахборот технологиялари воситасида ахборотлаштиришнинг мажмуавий 
дастури ишлаб чиқилиши лозим: 
- мазкур дастурда таълим тизимининг ҳар бир бўғинида ахборот 
технологияларини қай даражада жорий қилиниши, қандай ҳажмда 
ўқитилиши ва унинг мақсадлари белгилаб берилиши; 
- таълим муассасаларини замонавий компьютерлар билан таъминлашни 
йўлга қўйилиши ва бунда уларнинг мультимедиа воситалари билан 
жиҳозланишига алоҳида эътибор берилиши; 
- 
ўқитишнинг янги ахборот технологиялари ва компьютер 
тармоқларидан фойдаланиш асосида ўқув юртларининг ўзаро ахборот 
алмашинувини, таълим ва тадқиқот жараѐнларини масофадан ахборот билан 
таъминлаш амалга оширилиши; 
- ҳар бир таълим муссасаси учун билимлар банки, маълумотлар базаси, 
ўргатувчи дастурлар ҳамда ўқув юрти хусусиятларидан келиб чиқувчи бошқа 
тузилмалари бўлган ихтисослашган автоматлашган ўқув ахборот тизимини 
ишлаб чиқилиши; 
- мутахассислар тайѐрлашнинг самарали методларидан бири бўлган ва 
шу даврга қадар техник воситалар имкониятлари чекланганлиги сабабли 
деярли қўлланилмай келаѐтган дастурлаштирилган таълим методини 
компьютерлар воситасида кенг жорий қилиш лозим.