Misol:
Norvegiyadagi inqiroz (1980-yillar)
1980-yillarda g'arbiy Evropa mamlakatlari moliyaviy bozorlarni tartibga solishga o'tish paytida.
Norvegiya banklarining davlatning byudjet siyosatiga kuchli bog'liqligi, shuningdek, kredit risklarini boshqarish uchun etarli tajribaning yo'qligi banklarning raqobatbardoshligini pasayishiga olib keldi.
Daromadning pasayishi va zararning oshishi aktsiyadorlarning kapitalini yo'q qilish manbai bo'ldi.
Moliyaviy bozorlarning globallashuvi
Moliya bozorlarini liberallashtirish xorijiy investorlarni jalb qilish uchun katta imkoniyatlar ochadi.
Ushbu hodisaning barcha ijobiy tomonlari bilan, 80- yillarning birinchi yarmida va 90-yillarning birinchi yarmida Lotin Amerikasi tajribasi va 1997-98 yillarda Janubi-Sharqiy Osiyo tajribasi shuni ko'rsatdiki, spekulyativ qisqa muddatli pullar, shuningdek portfel investitsiyalari ko'rinishidagi kapital oqimi mamlakatning moliyaviy tizimini foiz stavkalarining o'zgarishiga ayniqsa sezgir qiladi.. chet el kapitalining mamlakatdan tez chiqib ketishi bilan uni zarbaga soladi.
Uzoq muddatli iqtisodiy tiklanish davrida kreditning haddan tashqari kengayishi, qoida tariqasida, bank inqirozlarini keltirib chiqaradigan omil bo'lib xizmat qiladi.
Kredit kengayishining salbiy tomoni kredit portfeli sifatining yomonlashishi, kredit ta'minotini haddan tashqari baholash va kredit xavfining oshishi hisoblanadi.
Shu bilan birga, kreditning jadal o'sishi banklarning kredit portfelining sifatini nazorat qiluvchi organlar tomonidan uning tez o'zgarishi natijasida monitoringini qiyinlashtiradi.
Kreditning kengayishi so'nggi 30 yil ichida ko'plab mamlakatlarda, shu jumladan Yaponiyada, 80-yillarda Lotin Amerikasi mamlakatlarida, 90-yillarda Janubi-Sharqiy Osiyo mamlakatlarida bank inqirozlaridan oldin sodir bo'lgan.
Ushbu mamlakatlarning tajribasi shuni ko'rsatadiki , kreditning o'sishi YaIM o'sishidan ikki baravar ko'p, bu bank inqirozining potentsial tahdidi belgisi sifatida qaralishi mumkin.
Kreditlar bilan ta'minlangan aktivlar qiymatining pasayishi
Iqtisodiyotning faol o'sishi davrida turli xil aktivlar – er, ko'chmas mulk, korxonalarning mol-mulki narxlari ko'pincha asossiz ravishda o'sib boradi.
Ushbu aktivlar narxining keskin pasayishi garov qiymatining keskin pasayishiga olib keladi va kredit yo'qotishlarini qoplay olmaydi.
Misollar:
- Buyuk Britaniyadagi bank inqirozi, 1980-yillarning oxiri) (tijorat va turar-joy mulklari narxining pasayishi)
- 1970-1980 yillarda Shvetsiyadagi inqiroz (ijaraga beriladigan mulk uchun ijara haqining pasayishi)
- Yaponiyadagi bank inqirozi-90-yillar (tijorat ko'chmas mulk narxlarining pasayishi)
- AQShdagi bank inqirozi-2010-yillarning o'rtalari (uy- joy mulklari narxining pasayishi)
Do'stlaringiz bilan baham: |