Bank ishi va investitsiyalar

London klubi -
qarzdor- davlatlarning 
xususiy tashqi qarzlarini tartibga soladi.
 
Parij klubi -
muddati o‘tgan to‘lovlar va 
davlatlar 
qarzdorligi 
muammolarini 
tartibga soladi
. 
YUNKTAD
- xalqaro savdo va jaxon 
ssuda kapitallari bozori muammolarini 
muxokama etadi. 
Birlashgan millatlar tashkiloti (BMT) -
a’zo 
davlatlar 
o‘rtasidagi 
o‘zaro 
hamkorlikka hamda tinchlikni ta’minlashga 
va xalqaro xavfsizlikka ko‘maklashadi. 
Xalqaro 
valyuta 
fondi 
(XVF)-a’zo 
davlatlarning valyuta-kredit munosabatlarini 
muvofiqlashtirish tashkiloti. 
Xalqaro tiklanish va taraqqiyot banki 
(XTTB)- 
davlatlararo 
kreditlarni 
uvofiqlashtiruvchi tashkilot. 

---

239 
Bu davlatlararo institutlar mamlakatlarga kreditlar beradi, jahon valyuta 
tizimining amal qilish tamoyillarini ishlab chiqadi, xalqaro valyuta-kredit va 
moliya munosabatlarini davlatlararo tartibga solish bilan shug‘ullanadi. Xalqaro 
moliya institutlarining vujudga kelishi quyidagi sabablar bilan bog‘liqdir. 
1.
Xo‘jalik xayoti baynalmilallashuvining kuchayishi, milliy chegaralardan 
tashqariga chiquvchi TNK va TNBlarning tashkil topishi. 
2.
Jahon xo‘jaligi aloqalarini, shu jumladan, valyuta-kredit va moliya 
munosabatlarini davlatlararo tartibga solishning rivojlanganligi. 
3.
Jahon valyuta tizimi, valyuta, kreditlar, qimmatbaxo qog‘ozlar, oltin jahon 
bozorlaridan iborat bo‘lgan jahon iqtisodiyotining beqarorlik muammolarini 
xamkorlikda xal qilishning zarurligi. 
Rivojlanayotgan mamlakatlar mintaqaviy rivojlanish banklarining vujudga 
kelishining o‘ziga xos sabablari bo‘lib: bu mamlakatlarning siyosiy mustaqillikka 
erishganligi; jahon rivojida ular rolining oshib borishi; milliy iqtisodiyot 
muammolarini xal etish maqsadida mintaqaviy xamkorlik va iqtisodiy 
integratsiyaga intilishlari xizmat qiladi. 
Xalqaro moliya institutlari quyidagi maqsadlarni ko‘zlab ish tutadi:

Jahon iqtisodiyoti va xalqaro moliya munosabatlarini barqarorlashtirish 
maqsadida jahon xamjamiyatining harakatlarini birlashtirish; 

valyuta va kredit-moliya munosabatlarini davlatlararo tartibga solishni 
amalga oshirish; 

jahon valyuta va kredit-moliya siyosati taktikasi va strategiyasini 
xamkorlikda ishlab chiqish va muvofiqlashtirish. 
Xalqaro moliya institutlarida qatnashish darajasi va aloxida mamlakatlarning 
ta’siri ularning kapitaldagi bo‘nagining kattaligi bilan aniqlanadi. Chunki odatda 
"tortilgan ovoz" tizimi qo‘llaniladi. Jahon xo‘jaligidagi kuchlar nisbatining 
o‘zgarishi, xususan urushdan keyingi amerikatsentrizmiga qarshi 60-yillarda 3 
markazning vujudga kelishi (AQSh, /arbiy Yevropa, Yaponiya) xalqaro moliya 
institutlarining faoliyatida o‘z aksini topmoqda.