Bank hisobi va audit

Himoyalash funktsiyasi orqali kreditlarning foizi tijorat banki mablag’larini inflyatsiya yoki boshqa salbiy ta’sirlardan himoyalaydi. Bunday sharoitda bank operatsiyalari bo’yicha foizlar va uning darajasi ta’sir qiluvchi iqtisodiy omillar ta’siridan kelib chiqib aniqlanadi.
2. Bank krediti bahosi shakllanishi bo’yicha xorij tajribasi va undan O’zbekiston amaliyotida ijodiy foydalanish imkoniyatlari

Rivojlangan mamlakatlar bank amaliyotida kredit bahosini shakllantirish bankning jalb qilingan resurslari qiymati, kredit riski darajasi, kredit amaliyoti xarajatlari, Markaziy bankning pul-kredit siyosati, kreditga bo’lgan talab va taklif, raqobat kabi omillar tahliliga asoslanadi. Rivojlangan mamlakatlar bank amaliyotida kredit bahosini belgilash turli bosqichlarda va chuqur tahlillar asosida olib boriladi. Chunki kredit bahosini bunday chuqur tahlil qilishdan asosiy maqsad bank kredit operatsiyalarining samaradorligiga erishish va bankning strategik maqsadlarini amalga oshirish hisoblanadi.

Xorijiy mamlakatlar bank amaliyotida kredit bahosini belgilashda bir qancha modellar qo’llaniladi. Bu modellar bank faoliyatining xususiyatlari, kreditlash usullari, mijozlarni toifalarga ajratish va boshqa jihatlari asosida amalga oshiriladi. Bizning adabiyotimizda asosan AQSh tijorat banklari amaliyotida kredit bahosini belgilashda foydalaniladigan metodlar va modellarga to’xtalib o’tamiz. Kredit tizimi rivojlangan mamlakatlarda kredit bahosini belgilashda quyidagi modellardan keng foydalaniladi:

– «Qiymat plyus» modeli;

– «Baho etakchiligi» modeli;

– «Qiymat – foyda» modeli.