Bank hisobi va audit

t/r	Fan mavzularining nomi		Jami	Shu jumladan
				Ma’ruza	Amaliy mashg’ulot	Mustaqil ta’lim
III semester
		“Pul va banklar” faniga kirish	10	-	-	10
		Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funktsiyalari	10	2	2	6
		Pul nazariyalari	10	-	-	10
		Pul aylanmasi va uning tarkibi	10	2	2	6
		Pul massasi va pul agregatlari	10	-	-	10
		Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	10	-	-	10
		O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	10	-	-	10
		Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo’llari	10	2	2	6
		Pul islohotlari	12	-	-	12
		Kreditning zarurligi, funktsiyalari, turlari va shakllari	16	2	2	12
		Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	12	-	-	12
		III semestr bo’yicha jami	120	8	8	104
IV semester
		Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	10	2	2	6
		O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	8	-	-	8
		Markaziy bank va uning funktsiyalari	10	2	2	6
15.		Markaziy bankning mustaqilligi	8	-	-	8
16.		Tijorat banklari va ularning funktsiyalari	10	2	2	6
17.		Tijorat banklarining operatsiyalari	12	-	-	12
18.		Nobank moliya-kredit muassasalari	8	-	-	8
19.		Bank inqirozlari	8	-	-	8
20.		Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	8	-	-	8
21.		Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funktsiyalari	8	-	-	8
		IV semestr bo’yicha jami	90	6	6	78
		JAMI	210	14	14	182

5230200 – Menejment (tarmoqlar va sohalar), 5231200 – Sug’urta ishi ta’lim yo’nalishlarida “Pul va banklar” fanidan o’tiladigan mavzular va ular bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatlar hajmining taqsimoti

t/r	Fan mavzularining nomi		Jami	Shu jumladan
				Ma’ruza	Amaliy mashg’ulot	Mustaqil ta’lim
IV semester
		“Pul va banklar” faniga kirish	10	-	-	10
		Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funktsiyalari	10	2	2	6
		Pul nazariyalari	10	-	-	10
		Pul aylanmasi va uning tarkibi	10	2	2	6
		Pul massasi va pul agregatlari	10	-	-	10
		Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	10	-	-	10
		O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	10	-	-	10
		Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo’llari	10	2	2	6
		Pul islohotlari	10	-	-	10
		IV semestr bo’yicha jami	90	6	6	78
V semester
		Kreditning zarurligi, funktsiyalari, turlari va shakllari	16	2	2	12
		Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	14	-	-	14
		Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	10	2	2	6
		O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	8	-	-	8
		Markaziy bank va uning funktsiyalari	10	2	2	6
		Markaziy bankning mustaqilligi	8	-	-	8
16.		Tijorat banklari va ularning funktsiyalari	10	2	2	6
17.		Tijorat banklarining operatsiyalari	12	-	-	12
18.		Nobank moliya-kredit muassasalari	8	-	-	8
19.		Bank inqirozlari	8	-	-	8
20.		Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	8	-	-	8
21.		Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funktsiyalari	8	-	-	8
		V semestr bo’yicha jami	120	8	8	104
		JAMI	210	14	14	182

4. 
   ASOSIY QISM
   

1.Fanning nazariy mashg’ulotlari mazmuni
1-mavzu. “Pul va banklar” faniga kirish

Pul va banklar fanining maqsadi, predmeti va vazifalari. Boshqa fanlar bilan bog’liqligi. Pul. Iqtisodiy taraqqiyotda pulning roli. Pul va uning barqarorligi. Pul va inflyatsiya. Pul va kredit. Banklar va boshqa moliya institutlari

2-mavzu. Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funktsiyalari

Pul, uning kelib chiqishi va zarurligi. Qiymat shakllarining evolyutsiyasi. Qiymatning oddiy yoki tasodifiy shakli. Qiymatning to’liq yoki kengaytirilgan shakli. Qiymatning umumiy shakli. Qiymatning pul shakli. Oltin pul sifatida. Pulning mohiyati. Pulning o’ziga xos xususiyatlari. Pul umumiy ekvivalent sifatida. Pul shakllari va turlarining evolyutsiyasi. To’laqonli yoki haqqoniy pullar: ularning turlari va evolyutsiyasi. Kredit pullari va ularning turlari: veksel, banknota va chek. Qog’oz pullarning paydo bo’lishi va evolyutsiyasi. Elektron pullar. Tovar pullar. Pulning funktsiyalari: qiymat o’lchovi funktsiyasi; muomala vositasi funktsiyasi; to’lov vositasi funktsiyasi; jamg’arish vositasi funktsiyasi; jahon puli funktsiyasi. Pulning funktsiyalari bo’yicha Yevropa va Amerika maktablari tarafdorlari qarashlari: almashuv vositasi funktsiyasi, xisob birligi funktsiyasi, jamg’arish vositasi funktsiyasi.

3-mavzu. Pul nazariyalari

Pulning metallik nazariyasining yuzaga kelish shart-sharoitlari. Pulning metallilik nazariyasining asoschilari va namoyondalari: U.Stefford, T.Men, D.Nors, J.Chayld, A.Monkreten, J.Kolber, I.Yusti, G.Skaruffi, F.Galiani. Ilk merkantilistlar va ularning nazariy qarashlari. Faol “pul balansi” tushunchasi. So’nggi merkantilistlar va ularning nazariy qarashlari. “Umumiy savdo balansi” tushunchasi.19 va 20asrlarda pulning metallilik nazariyasini rivojlantirishga bo’lgan urinishlar. Pulning metallilik nazariyasiga nisbatan tanqidiy qarashlar. Pulning nominallik nazariyasining yuzaga kelish shart-sharoitlari va asosiy qoidalari. Pulning nominallik nazariyasining asoschilari va namoyondalari: J.Berkli, G.Knapp, F.Bendiktsen. Pulning nominallik nazariyasini 20-asrda rivojlanishi. Pulning miqdoriylik nazariyasi. Pulning aylanish tezligi va almashuv tenglamasi. Pulning miqdoriylik nazariyasida pullarga bo’lgan talab talqini. J.M.Keynsning “likvidlilikni afzal ko’rish” nazariyasi. Pullarga bo’lgan talab omillari: tranzaktsion omil, ehtiyotkorlik omili, spekulyativ omil. J.M.Keyns nazariyasini rivojlantirilishi. M.Fridmenning zamonaviy miqdoriylik nazariyasi. M.Fridmen va J.M.Keyns nazariyalari o’rtasidagi farqlar.

4-mavzu. Pul aylanmasi va uning tarkibi

Pul aylanmasi tushunchasining mazmuni. To’lov aylanmasi va uning tarkibi. Pullarning naqd pulsiz aylanmadagi harakat yo’nalishlari. Naqd pulsiz xisob-kitoblarni tashkil qilish tamoyillari. Naqd pulsiz xisob-kitob shakllari. Naqd pulsiz xisob-kitoblarning afzalliklari. Pullarning naqd aylanmadagi harakat yo’nalishlari. Pul aylanmasining tarkibi: tovarsiz pul aylanmasi; pullarning tovarlar bilan bog’liq aylanmasi; naqdsiz pul aylanmasi; naqd pul aylanmasi; bir shahar ichidagi aylanma; shaharlararo aylanma. Naqd pul aylanmasi tushunchasining mazmuni. Naqd pul aylanmasining zarurligi. Naqd pullarni muomalaga chiqarish va muomaladan olish tartibi.

5-mavzu. Pul massasi va pul agregatlari

Pul massasi, uning mohiyati va tarkibi. Pul massasini miqdoriy o’lchash. Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdorini aniqlash. Pulning aylanish tezligi. Pul multiplikatori. Monetizatsiya koeffittsenti. Pul agregatlari va ularning tarkibi. Federal rezerv tizimining pul agregatlari. Yevropa davlatlarida pul agregatlari. Rossiya Federatsiyasida pul agregatlari. O’zbekiston Respublikasida pul agregatlari va ularning tarkibi.

6-mavzu. Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari

Pul tizimi va uning mazmuni. Pul tizimi shakllari va ularning evolyutsiyasi: bimetallizm, monometallizm. Oltinga almashinmaydigan kredit pullar tizimi. Pul tizimi elementlari. Ba’zi xorijiy davlatlar pul tizimining o’ziga xos xususiyatlari. O’zbekiston Respublikasi pul tizimi barqarorligini ta’minlash yo’llari.

7-mavzu. O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari

O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning rivojlanishi. Milliy pul tizimi elementlarining shakllanishi. Milliy valyuta. Milliy valyuta so’mning muomalaga kiritilishi. O’zbekiston Respublikasi pul tizimining sub’ektlari va ularning vazifalari. Milliy valyuta kursi va unga ta’sir etuvchi omillar. Pul tizimi barqarorligini ta’minlash yo’llari.

8-mavzu. Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo’llari

Inflyatsiya tushunchasining mazmuni. Inflyatsiyani yuzaga keltiruvchi sabablar. Inflyatsiyaning turlari: talab inflyatsiyasi; taklif inflyatsiyasi; yashirin inflyatsiya; sudraluvchi inflyatsiya; shiddatli inflyatsiya; giperinflyatsiya; lokal inflyatsiya; global inflyatsiya. Inflyatsiya manbalari. Inflyatsiya va ishsizlik. Inflyatsiya va davlat byudjeti. Inflyatsiyaning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari. Inflyatsiyaning makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga ta’siri. Inflyatsiyaning investitsion jarayonlarga ta’siri. Inflyatsiyaning aholi turmush darajasiga ta’siri. Inflyatsiyaga qarshi kurashish yo’llari. Pul massasini o’sish sur’atlarini nazorat qilish.

9-mavzu. Pul islohotlari

Pul islohotlarini amalga oshirishning zarurligi. Pul islohotlarini amalga oshirish shart-sharoitlari. Pul islohotlari turlari va ularni amalga oshirish usullari. Denominatsiya va uni amalga oshirish tartibi. Nullifikatsiya va uni amalga oshirish tartibi. O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan pul islohotlari va ularning o’ziga xos xususiyatlari.

10-mavzu. Kreditning zarurligi, funktsiyalari, turlari va shakllari

Kredit va uning mazmuni. Kreditning zarurligi. Fondlar aylanishi va kreditning zarurligi. Kredit munosabatlari va ularning turlari. Kreditning tamoyillari. Kreditning ob’ektlari va sub’ektlari. Kreditning funktsiyalari. Kredit qonunlari. Kreditning turlari. Kreditning shakllari. Kreditlashning me’yoriy-huquqiy asoslari. Tarmoqlarni kreditlashning xususiyatlari. Iqtisodiyotda kreditning roli.

11-mavzu. Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar

Kreditning to’lovlilik tamoyili. Foiz stavkalar va ularni o’lchash. Kreditning bahosi tushunchasi. Nominal foiz stavkasi. Real foiz stavkasi. Oddiy foizlar. Murakkab foizlar. Kredit bozori va uning instrumentlari. Pul taklifi. Fisher effekti. Foiz stavkalari bo’yicha nazariyalar. Kredit foiziga ta’sir qiluvchi omillar.

12-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi

Bank, banklarning paydo bo’lishi, maqsadi va vazifalari. Dastlabki banklarning paydo bo’lishi va ularning operatsiyalari. Italiyada banklarning valyuta almashtirish operatsiyalarini amalga oshirish zaruriyati tufayli yuzaga kelishi. Qadimgi Gretsiyada bank ishi. Qadimgi Rimda bank ishi. O’rta er dengizi havzasidagi Yevropa mamlakatlarida 14-15 asrlarda bank ishi. 17-18 asrlarda Yevropada bank ishi. AQSh bank tizimining shakllanishi va rivojlanishi. Emission banklarning paydo bo’lishi va rivojlanishi. AQSh federal zaxira tizimining tashkil etilishi. Shvetsiya Risk bankining tashkil etilishi. Angliya Markaziy bankining yuzaga kelishi. Yaponiya Markaziy bankining tashkil etilishi. Yevropa Markaziy bankining yuzaga kelishi.Tijorat banklarining paydo bo’lishi va rivojlanishi. Banklarning funktsiyalari. Banklarning operatsiyalari. Bank tizimi va uning turlari. Kredit tizimi va uning tarkibi. Yevropa davlatlari, AQSh, Yaponiya va boshqa davlatlar bank tizimi va ularning o’ziga xos xususiyatlari. Banklarning turlari. Moliyaviy innovatsiyalar va bank industriyasini rivojlanishi. Zamonaviy bank tizimlari.

13-mavzu. O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi

O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning shakllanishi. O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va banklar faoliyatining huquqiy asoslari. O’zbekiston Respublikasi bank tizimining rivojlanish bosqichlari. O’zbekiston Respublikasi bank tizimining tarkibi.

14-mavzu. Markaziy bank va uning funktsiyalari

Markaziy bankning yuridik shaxs sifatidagi maqomi va funktsiyalari. Markaziy bankning tashkiliy va funktsional tarkibi. Markaziy bankning boshqaruv tizimi. AQSh federal zaxira tizimining boshqaruv organlari: boshqaruvchilar kengashi, ochiq bozordagi operatsiyalar bo’yicha federal qo’mita. Markaziy bankning operatsiyalari. Yevropa Markaziy bankining boshqaruv organlari va ularning vakolatlari. Yaponiya Markaziy bankining boshqaruv organlari va ularning vakolatlari. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki maqsadi, vazifalari, funktsiyalari. O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining operatsiyalari. Markaziy bankning banklarning banki sifatidagi faoliyati.

15-mavzu. Markaziy bankning mustaqilligi

Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi va uni belgilovchi mezonlar. Markaziy bankning mustaqilligi va uni belgilovchi mezonlar. O’tish iqtisodiyotida markaziy banklar. Xorijiy davlatlarda markaziy bankning mustaqilligini belgilovchi indekslar. Ularga qiyosiy tavsif. O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining mustaqilligi.

16-mavzu. Tijorat banklari va ularning funktsiyalari

Tijorat banklari faoliyatini tashkil qilish asoslari va ularning funktsiyalari. Tijorat banklarining turlari. Ulgurji banklar. Chakana banklar. Aralash banklar. Universal tijorat banklari. Investitsion banklar. Ixtisoslashgan tijorat banklari va ular faoliyatining o’ziga xos xususiyatlari. Tijorat banklarining tashkiliy va funktsional tuzilishi. Banklar konsolidatsiyasi va umummilliy banklar.

17-mavzu. Tijorat banklarining operatsiyalari

Tijorat banklarining passiv operatsiyalari. Tijorat banklarining aktiv operatsiyalari. Tijorat banklarining aktiv-passiv operatsiyalari. Tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari. Tijorat banklarining kredit operatsiyalari va uning milliy iqtisodiyotga ta’siri. Tijorat banklarining aholi bo’sh pul mablag’larini jalb qilish borasidagi faoliyati.

18-mavzu. Nobank moliya-kredit muassasalari

Nobank moliya-kredit muassasalarining zarurligi. Nobank moliya-kredit muassasalarining aktiv va passiv operatsiyalari. Kredit uyushmalari. Lombardlar, ssuda-jamg’arma assosiatsiyalari. O’zaro jamg’arma banklari. Mikromoliyaviy tashkilotlar, sug’urta kompaniyalari, pensiya fondlari, moliya kompaniyalari. O’zaro fondlar. Xorijiy davlatlarda nobank moliya-kredit tashkilotlari faoliyatining xususiyatlari. O’zbekiston Respublikasida nobank kredit tashkilotlari ular faoliyatining huquqiy-iqtisodiy asoslari.

19-mavzu. Bank inqirozlari

Bank inqirozi tushunchasi. Bank inqirozini belgilovchi mezonlar. AQShda yuz bergan bank inqirozlari. Skandinaviya davlatlarida, Lotin Amerikasida, Rossiya va Sharqiy Yevropa, Yaponiya va Sharqiy Osiyo mamlakatlarida yuz bergan bank inqirozlari.

20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati

Pulning xalqaro munosabatlardagi harakatini yuzaga keltiruvchi omillar. Erkin ishlatiladigan valyutalar. Xalqaro rezerv valyutalar. Qattiq valyutalar. Yumshoq valyutalar. Xalqaro valyuta bozori. Valyuta kurslari. Valyuta kursiga ta’sir qiluvchi omillar. Valyuta kursi rejimlari. Savdo balansi, to’lov balansi va ularning holati.

21-mavzu. Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funktsiyalari

Xalqaro moliya institutlari va ularning vujudga kelishi. Osiyo taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Islom taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Xalqaro valyuta fondi, uning maqsadi va funktsiyalari. Jahon banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Osiyo infratuzilmalarni investitsiyalash banki, Xalqaro moliya korporatsiyasi va ularning maqsadi va funktsiyalari.

2. Fanning amaliy mashg’ulotlari mazmuni
1-mavzu. “Pul va banklar” faniga kirish

Pul va banklar fanining maqsadi, predmeti va vazifalari. Boshqa fanlar bilan bog’liqligi. Pul. Iqtisodiy taraqqiyotda pulning roli. Pul va uning barqarorligi. Pul va inflyatsiya. Pul va kredit. Banklar va boshqa moliya institutlari.

2-mavzu. Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funktsiyalari

Pul, uning kelib chiqishi va zarurligi. Qiymat shakllarining evolyutsiyasi. Qiymatning oddiy yoki tasodifiy shakli. Qiymatning to’liq yoki kengaytirilgan shakli. Qiymatning umumiy shakli. Qiymatning pul shakli. Oltin pul sifatida. Pulning mohiyati. Pulning o’ziga xos xususiyatlari. Pul umumiy ekvivalent sifatida. Pul shakllari va turlarining evolyutsiyasi. To’laqonli yoki haqqoniy pullar: ularning turlari va evolyutsiyasi. Kredit pullari va ularning turlari: veksel, banknota va chek. Qog’oz pullarning paydo bo’lishi va evolyutsiyasi. Elektron pullar. Tovar pullar. Pulning funktsiyalari: qiymat o’lchovi funktsiyasi; muomala vositasi funktsiyasi; to’lov vositasi funktsiyasi; jamg’arish vositasi funktsiyasi; jahon puli funktsiyasi. Pulning funktsiyalari bo’yicha Yevropa va Amerika maktablari tarafdorlari qarashlari: almashuv vositasi funktsiyasi, xisob birligi funktsiyasi, jamg’arish vositasi funktsiyasi.

3-mavzu. Pul nazariyalari

Pulning metallik nazariyasining yuzaga kelish shart-sharoitlari. Pulning metallilik nazariyasining asoschilari va namoyondalari: U.Stefford, T.Men, D.Nors, J.Chayld, A.Monkreten, J.Kolber, I.Yusti, G.Skaruffi, F.Galiani. Ilk merkantilistlar va ularning nazariy qarashlari. Faol “pul balansi” tushunchasi. So’nggi merkantilistlar va ularning nazariy qarashlari. “Umumiy savdo balansi” tushunchasi.19 va 20asrlarda pulning metallilik nazariyasini rivojlantirishga bo’lgan urinishlar. Pulning metallilik nazariyasiga nisbatan tanqidiy qarashlar. Pulning nominallik nazariyasining yuzaga kelish shart-sharoitlari va asosiy qoidalari. Pulning nominallik nazariyasining asoschilari va namoyondalari: J.Berkli, G.Knapp, F.Bendiktsen. Pulning nominallik nazariyasini 20-asrda rivojlanishi. Pulning miqdoriylik nazariyasi. Pulning aylanish tezligi va almashuv tenglamasi. Pulning miqdoriylik nazariyasida pullarga bo’lgan talab talqini. J.M.Keynsning “likvidlilikni afzal ko’rish” nazariyasi. Pullarga bo’lgan talab omillari: tranzaktsion omil, ehtiyotkorlik omili, spekulyativ omil. J.M.Keyns nazariyasini rivojlantirilishi. M.Fridmenning zamonaviy miqdoriylik nazariyasi. M.Fridmen va J.M.Keyns nazariyalari o’rtasidagi farqlar.

4-mavzu. Pul aylanmasi va uning tarkibi

Pul aylanmasi tushunchasining mazmuni. To’lov aylanmasi va uning tarkibi. Pullarning naqd pulsiz aylanmadagi harakat yo’nalishlari. Naqd pulsiz xisob-kitoblarni tashkil qilish tamoyillari. Naqd pulsiz xisob-kitob shakllari. Naqd pulsiz xisob-kitoblarning afzalliklari. Pullarning naqd aylanmadagi harakat yo’nalishlari. Pul aylanmasining tarkibi: tovarsiz pul aylanmasi; pullarning tovarlar bilan bog’liq aylanmasi; naqdsiz pul aylanmasi; naqd pul aylanmasi; bir shahar ichidagi aylanma; shaharlararo aylanma. Naqd pul aylanmasi tushunchasining mazmuni. Naqd pul aylanmasining zarurligi. Naqd pullarni muomalaga chiqarish va muomaladan olish tartibi.

5-mavzu. Pul massasi va pul agregatlari

Pul massasi, uning mohiyati va tarkibi. Pul massasini miqdoriy o’lchash. Muomala uchun zarur bo’lgan pul miqdorini aniqlash. Pulning aylanish tezligi. Pul multiplikatori. Monetizatsiya koeffittsenti. Pul agregatlari va ularning tarkibi. Federal rezerv tizimining pul agregatlari. Yevropa davlatlarida pul agregatlari. Rossiya Federatsiyasida pul agregatlari. O’zbekiston Respublikasida pul agregatlari va ularning tarkibi.

6-mavzu. Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari

Pul tizimi va uning mazmuni. Pul tizimi shakllari va ularning evolyutsiyasi: bimetallizm, monometallizm. Oltinga almashinmaydigan kredit pullar tizimi. Pul tizimi elementlari. Ba’zi xorijiy davlatlar pul tizimining o’ziga xos xususiyatlari. O’zbekiston Respublikasi pul tizimi barqarorligini ta’minlash yo’llari.

7-mavzu. O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari

O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning rivojlanishi. Milliy pul tizimi elementlarining shakllanishi. Milliy valyuta. Milliy valyuta so’mning muomalaga kiritilishi. O’zbekiston Respublikasi pul tizimining sub’ektlari va ularning vazifalari. Milliy valyuta kursi va unga ta’sir etuvchi omillar. Pul tizimi barqarorligini ta’minlash yo’llari.

8-mavzu. Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo’llari

Inflyatsiya tushunchasining mazmuni. Inflyatsiyani yuzaga keltiruvchi sabablar. Inflyatsiyaning turlari: talab inflyatsiyasi; taklif inflyatsiyasi; yashirin inflyatsiya; sudraluvchi inflyatsiya; shiddatli inflyatsiya; giperinflyatsiya; lokal inflyatsiya; global inflyatsiya. Inflyatsiya manbalari. Inflyatsiya va ishsizlik. Inflyatsiya va davlat byudjeti. Inflyatsiyaning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlari. Inflyatsiyaning makroiqtisodiy o’sish sur’atlariga ta’siri. Inflyatsiyaning investitsion jarayonlarga ta’siri. Inflyatsiyaning aholi turmush darajasiga ta’siri. Inflyatsiyaga qarshi kurashish yo’llari. Pul massasini o’sish sur’atlarini nazorat qilish.

9-mavzu. Pul islohotlari

Pul islohotlarini amalga oshirishning zarurligi. Pul islohotlarini amalga oshirish shart-sharoitlari. Pul islohotlari turlari va ularni amalga oshirish usullari. Denominatsiya va uni amalga oshirish tartibi. Nullifikatsiya va uni amalga oshirish tartibi. O’zbekiston Respublikasida amalga oshirilgan pul islohotlari va ularning o’ziga xos xususiyatlari.

10-mavzu. Kreditning zarurligi, funktsiyalari, turlari va shakllari

Kredit va uning mazmuni. Kreditning zarurligi. Fondlar aylanishi va kreditning zarurligi. Kredit munosabatlari va ularning turlari. Kreditning tamoyillari. Kreditning ob’ektlari va sub’ektlari. Kreditning funktsiyalari. Kredit qonunlari. Kreditning turlari. Kreditning shakllari. Kreditlashning me’yoriy-huquqiy asoslari. Tarmoqlarni kreditlashning xususiyatlari. Iqtisodiyotda kreditning roli.

11-mavzu. Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir

qiluvchi omillar

Kreditning to’lovlilik tamoyili. Foiz stavkalar va ularni o’lchash. Kreditning bahosi tushunchasi. Nominal foiz stavkasi. Real foiz stavkasi. Oddiy foizlar. Murakkab foizlar. Kredit bozori va uning instrumentlari. Pul taklifi. Fisher effekti. Foiz stavkalari bo’yicha nazariyalar. Kredit foiziga ta’sir qiluvchi omillar.

12-mavzu. Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi

Bank, banklarning paydo bo’lishi, maqsadi va vazifalari. Dastlabki banklarning paydo bo’lishi va ularning operatsiyalari. Italiyada banklarning valyuta almashtirish operatsiyalarini amalga oshirish zaruriyati tufayli yuzaga kelishi. Qadimgi Gretsiyada bank ishi. Qadimgi Rimda bank ishi. O’rta er dengizi havzasidagi Yevropa mamlakatlarida 14-15 asrlarda bank ishi. 17-18 asrlarda Yevropada bank ishi. AQSh bank tizimining shakllanishi va rivojlanishi. Emission banklarning paydo bo’lishi va rivojlanishi. AQSh federal zaxira tizimining tashkil etilishi. Shvetsiya Risk bankining tashkil etilishi. Angliya Markaziy bankining yuzaga kelishi. Yaponiya Markaziy bankining tashkil etilishi. Yevropa Markaziy bankining yuzaga kelishi.Tijorat banklarining paydo bo’lishi va rivojlanishi. Banklarning funktsiyalari. Banklarning operatsiyalari. Bank tizimi va uning turlari. Kredit tizimi va uning tarkibi. Yevropa davlatlari, AQSh, Yaponiya va boshqa davlatlar bank tizimi va ularning o’ziga xos xususiyatlari. Banklarning turlari. Moliyaviy innovatsiyalar va bank industriyasini rivojlanishi. Zamonaviy bank tizimlari.

13-mavzu. O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi

O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning shakllanishi. O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va banklar faoliyatining huquqiy asoslari. O’zbekiston Respublikasi bank tizimining rivojlanish bosqichlari. O’zbekiston Respublikasi bank tizimining tarkibi.

14-mavzu. Markaziy bank va uning funktsiyalari

Markaziy bankning yuridik shaxs sifatidagi maqomi va funktsiyalari. Markaziy bankning tashkiliy va funktsional tarkibi. Markaziy bankning boshqaruv tizimi. AQSh federal zaxira tizimining boshqaruv organlari: boshqaruvchilar kengashi, ochiq bozordagi operatsiyalar bo’yicha federal qo’mita. Markaziy bankning operatsiyalari. Yevropa Markaziy bankining boshqaruv organlari va ularning vakolatlari. Yaponiya Markaziy bankining boshqaruv organlari va ularning vakolatlari. O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki maqsadi, vazifalari, funktsiyalari. O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining operatsiyalari. Markaziy bankning banklarning banki sifatidagi faoliyati.

15-mavzu. Markaziy bankning mustaqilligi

Markaziy bankning iqtisodiy mustaqilligi va uni belgilovchi mezonlar. Markaziy bankning mustaqilligi va uni belgilovchi mezonlar. O’tish iqtisodiyotida markaziy banklar. Xorijiy davlatlarda markaziy bankning mustaqilligini belgilovchi indekslar. Ularga qiyosiy tavsif. O’zbekiston Respublikasi Markaziy bankining mustaqilligi.

16-mavzu. Tijorat banklari va ularning funktsiyalari

Tijorat banklari faoliyatini tashkil qilish asoslari va ularning funktsiyalari. Tijorat banklarining turlari. Ulgurji banklar. Chakana banklar. Aralash banklar. Universal tijorat banklari. Investitsion banklar. Ixtisoslashgan tijorat banklari va ular faoliyatining o’ziga xos xususiyatlari. Tijorat banklarining tashkiliy va funktsional tuzilishi. Banklar konsolidatsiyasi va umummilliy banklar.

17-mavzu. Tijorat banklarining operatsiyalari

Tijorat banklarining passiv operatsiyalari. Tijorat banklarining aktiv operatsiyalari. Tijorat banklarining aktiv-passiv operatsiyalari. Tijorat banklarining vositachilik operatsiyalari. Tijorat banklarining kredit operatsiyalari va uning milliy iqtisodiyotga ta’siri. Tijorat banklarining aholi bo’sh pul mablag’larini jalb qilish borasidagi faoliyati.

18-mavzu. Nobank moliya-kredit muassasalari

Nobank moliya-kredit muassasalarining zarurligi. Nobank moliya-kredit muassasalarining aktiv va passiv operatsiyalari. Kredit uyushmalari. Lombardlar, ssuda-jamg’arma assosiatsiyalari. O’zaro jamg’arma banklari. Mikromoliyaviy tashkilotlar, sug’urta kompaniyalari, pensiya fondlari, moliya kompaniyalari. O’zaro fondlar. Xorijiy davlatlarda nobank moliya-kredit tashkilotlari faoliyatining xususiyatlari. O’zbekiston Respublikasida nobank kredit tashkilotlari ular faoliyatining huquqiy-iqtisodiy asoslari.

19-mavzu. Bank inqirozlari

Bank inqirozi tushunchasi. Bank inqirozini belgilovchi mezonlar. AQShda yuz bergan bank inqirozlari. Skandinaviya davlatlarida, Lotin Amerikasida, Rossiya va Sharqiy Yevropa, Yaponiya va Sharqiy Osiyo mamlakatlarida yuz bergan bank inqirozlari.

20-mavzu. Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati

Pulning xalqaro munosabatlardagi harakatini yuzaga keltiruvchi omillar. Erkin ishlatiladigan valyutalar. Xalqaro rezerv valyutalar. Qattiq valyutalar. Yumshoq valyutalar. Xalqaro valyuta bozori. Valyuta kurslari. Valyuta kursiga ta’sir qiluvchi omillar. Valyuta kursi rejimlari. Savdo balansi, to’lov balansi va ularning holati.

21-mavzu. Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funktsiyalari

Xalqaro moliya institutlari va ularning vujudga kelishi. Osiyo taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Yevropa tiklanish va taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Islom taraqqiyot banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Xalqaro valyuta fondi, uning maqsadi va funktsiyalari. Jahon banki, uning maqsadi va funktsiyalari. Osiyo infratuzilmalarni investitsiyalash banki, Xalqaro moliya korporatsiyasi va ularning maqsadi va funktsiyalari.

V. Laboratoriya ishlarini tashkil etish bo’yicha ko’rsatmalar

Fan bo’yicha laboratoriya ishlari o’quv rejada ko’zda tutilmagan.

VI. Mustaqil ta’limnining shakl va mazmuni
“Pul va banklar” fani bo’yicha talabaning mustaqil ishi shu fanni o’rganish jarayonining tarkibiy qismi bo’lib, uslubiy va axborot resurslari bilan to’la ta’minlangan.

Talabalar auditoriyada yoki masofaviy ta’limdan foydalangan holda pedagog-xodimlarning ma’ruzasini tinglaydilar, misol va masalalar yechadilar. Bundan tashqari ayrim mavzularni kengroq o’rganish maqsadida qo’shimcha adabiyotlarni o’qib referatlar tayyorlaydi hamda mavzu bo’yicha professor o’qituvchi tomonidan berilgan mustaqil ish va testlarni yechadi.

Uyga vazifalarni bajarish, qo’shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o’rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo’llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to’plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy to’garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayyorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Shuning uchun ham mustaqil ta’limsiz o’quv faoliyati samarali bo’lishi mumkin emas.
“Pul va banklar” fanidan mustaqil ish majmuasi fanning barcha mavzularini qamrab olgan va quyidagi mavzular ko’rinishida shakllantirilgan.

№	Fan bo’yicha mavzular	Mustaqil ta’limga oid bo’lim va mavzular	Mustaqil ta’limga oid topshiriq va tavsiyalar
	“Pul va banklar” faniga kirish	“Pul va banklar” fanining predmeti va ob’ekti.	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funksiyalari	Pulning zarurligi, funksiyalari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Pul nazariyalari	Pul nazariyalariga klassik va zamonaviy yondashuvlar	Keys stadi tayyorlash
	Pul aylanmasi va uning tarkibi	Pul aylanmasini tashkil etish	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Pul massasi va pul agregatlari	Pul massasini tavsiflovchi ko’rsatkichlar va pul agregatlari tarkibi	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	Pul tizimini rivojlanishi va elementlari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	O’zbekiston Respublikasi pul tizimini shakllanishi va elementlari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Inflyasiya va unga qarshi kurashish yo’llari	Inflyasiyani yuzaga kelishi, turlari va bartaraf etish yo’llari	Keys stadi tayyorlash
	Pul islohotlari	Pul islohotlarini amalga oshirish zarurligi va usullari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Kreditning zarurligi, funksiyalari, turlari va shakllari	Kreditning iqtisodiyotda tutgan roli va funktsiyalari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	Kreditning foizi, turlari va unga ta’sir qiluvchi omillar	Keys stadi tayyorlash
	Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	Banklarning paydo bo’lish sabablari, turlari va rivojlanish bosqichlari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	O’zbekiston Respublikasi bank tizimining rivojlanish bosqichlari va tarkibi	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Markaziy bank va uning funksiyalari	Markaziy banklarning paydo bo’lishi va funksiyalari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Markaziy bankning mustaqilligi	Markaziy bankning mustaqilligi tushunchasi va aniqlash mezonlari	Keys stadi tayyorlash
	Tijorat banklari va ularning funksiyalari	Tijorat banklarining iqtisodiyotda tutgan roli va funktsiyalari	Keys stadi tayyorlash
	Tijorat banklarining operatsiyalari	Tijorat banklarini operatsiyalarining turkumlanishi va turlari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Nobank moliya-kredit muassasalari	Nobank moliya-kredit muassasalarining zarurligi va operatsiyalari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Bank inqirozlari	Bank inqirozlarining kelib chiqish sabablari va oqibatlari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar
	Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	Keys stadi tayyorlash
	Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funksiyalari	Xalqaro moliya institutlarining paydo bo’lishi va funktsiyalari	Loyiha ishi tayyorlash, taqdimot va slaydlar

VII. Kurs ishini tashkil etish bo’yicha uslubiy ko’rsatmalar
Fan bo’yicha kurs ishi o’quv rejada ko’zda tutilmagan.
VIII. Fan bo‘yicha talabalar bilimini baholash va nazorat qilish me’zonlari

Baholash usullari	Baholash mezonlari
Testlar, yozma ishlar, og‘zaki savol-javoblar.	90-100 ball “a’lo”: Fanga oid nazariy bilimlarni to‘la o‘zlashtira olish. Xulosa va qaror qabul qilish. Ijodiy fikrlay olish. Mustaqil mushohada yurita olish. Olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Tasavvurga ega bo‘lish.
	70-89,9 ball “yaxshi”: Mustaqil mushohada qilish. Olgan bilimlarini amalda qo‘llay olish. Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Tasavvurga ega bo‘lish.
	60-69,9 ball “qoniqarli”: Mohiyatini tushuntirish. Bilish, aytib berish. Ma’lum bir tasavvurga ega bo‘lish.
	0-54 ball “qoniqarsiz”: Fan bo‘yicha nazariy va amaliy bilimlarni bilmaslik.

Reyting baholash turlari

Nazorat shakllari		Maksimal ball	Umumiy ball
1	Joriy nazorat	20	100
2	Oraliq nazorat	30
3	Yakuniy nazorat	50

Joriy baholash

Joriy baholash (3-semestr)		Maksimal ball	O’tkazish vaqti
Joiry nazorat (10 ball)	MT (10 ball)	20	Semestr davomida
Joriy nazorat darslarga aktiv ishtiroki va o’zlashtirish darajasi, mashg’ulot daftarlarining yuritilish holati va mavzular bo’yicha vazifalarining bajarilishini e’tiborga olish orqali amalga oshiriladi.	Mustaqil ta’limni baholash topshiriqlarining partfoliosi (taqdimot, testlat, yozma ish variantlari, keys stadilar) orqali amalga oshiriladi.

Oraliq baholash

Oraliq baholash				Maksimal ball		O’tkazish vaqti
№	Oraliq nazorat (14 ball)	MT (16 ball)	30		Semestr davomida
I	Oraliq nazorat ma’ruza darslarida aktivligi, mashg’ulot daftarlarining yuritilish holatini e’tiborga olish va oraliq nazorat ishining baholanishi orqali amalga oshiriladi. (7 ball)	Mustaqil ta’limni baholash topshiriqlarining partfoliosi (taqdimot, testlat, yozma ish variantlari, keys stadilar) orqali amalga oshiriladi. (8 ball)	15		Semestr davomida
II	Oraliq nazorat ma’ruza darslarida aktivligi, mashg’ulot daftarlarining yuritilish holatini e’tiborga olish va oraliq nazorat ishining baholanishi orqali amalga oshiriladi. (7 ball)	Mustaqil ta’limni baholash topshiriqlarining partfoliosi (prezetatsiya, testlat, yozma ish variantlari, keys stadilar) orqali amalga oshiriladi. (8 ball)	15		Semestr davomida

Yakuniy nazorat

№	Yakuniy nazorat	Maksimal ball	O’tkazish vaqti
1	Yakuniy nazorat semestr yakunida yozma ish yoki test shaklda o’tkaziladi.	50	Attestatsiya haftasi davomida

Oraliq nazorat (ON) semestr davomida oʻquv jarayoni jadvaliga muvofiq oʻquv mashg’ulotlari davomida 2 martagacha oʻtkaziladi.

Bir fanga ajratilgan auditoriya soatining 25 foizini va undan ortiq soatni sababsiz qoldirgan talaba ushbu fandan chetlashtirilib, yakuniy nazoratga kiritilmaydi hamda mazkur fan bo‘yicha tegishli kreditlarni o‘zlashtirmagan hisoblanadi. Yakuniy nazorat turiga kiritilmagan yoki kirmagan, shuningdek, ushbu nazorat turi bo‘yicha qoniqarsiz baho olgan talaba akademik qarzdor hisoblanadi.

Akademik qarzdor talabalar ta’til vaqtida yoki keyingi semestrlar mobaynida tegishli fanlardan o‘zlashtirilmagan kreditlar miqdoriga mos ravishda bazaviy to‘lov-kontrakt miqdoridan kelib chiqqan holda to‘lovni amalga oshirgandan so‘ng o‘zlashtirilmagan fanlarni o‘z hisobidan qayta o‘qish huquqiga ega bo‘ladi.

Qaydnomalar rasmiylashtirishda ballar GPA ko’rsatkichini hisoblash maqsadida 5 baholik tizimga o’tkaziladi.

IX. Asosiy va qo’shimcha adabiyotlar hamda axborot manbalari
Asosiy adabiyotlar:

1. 
   Frederic S.Mishkin. The economics of money, banking and financial markets. Pearson Education Limited. 2015. 695 pages.
   
2. 
   Omonov A.A, Qoraliev T.M “Pul va banklar” Darslik. T.: - “IQTISOD-MOLIYa”, 2019 y. – 461 b.
   
3. 
   Abdullaeva Sh.Z. va b. “Pul va banklar” Darslik. T.: - “IQTISOD-MOLIYa”, 2019 y. – 628 b .
   
4. 
   Лаврушин.О. И Деньги, кредит, банки. Экспресс-курс : учеб. пособие – 3-е изд., перераб. и доп. – М. : КНОРУС, 2016.- 544 с.
   
5. 
   Белоглазова.Г.Н. Деньги, кредит, банки : учеб– М.: Высшее образование, 2018.- 245с.
   
6. 
   Кузнецова, Е.И. Деньги, кредит, банки: Учебное пособие / Е.И. Кузнецова. - М.: ЮНИТИ, 2019. - 567 c.
   
7. 
   Селищев, А. С. Деньги. Кредит. Банки / А. С. Селищев. - СПб.: Питер, 2017. - 245 с.
   

Qo’shimcha adabiyotlar

1. 
   “O’zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo’yicha harakatlar strategiyasi to’g’risida”gi O’zbekiston Respublikasi Prezidentining 2017 yil 7 fevraldagi PF-4947-sonli Farmoni.
   
2. 
   Mirziyoyev Sh.M. Buyuk kelajagimizni mard va olijanob xalqimiz bilan birga quramiz. - Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. - 488 b.
   
3. 
   Mirziyoyev Sh.M. Tanqidiy tahlil, qat’iy tartib-intizom va shaxsiy javobgarlik - har bir rahbar faoliyatining kundalik qoidasi bo’lishi kerak. - Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. - 104 b.
   
4. 
   Mirziyoyev Sh.M. Erkin va farovon, demokratik O’zbekiston davlatini birgalikda barpo etamiz. - Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017. - 56 b.
   
5. 
   Mirziyoyev Sh.M. Qonun ustuvorligi va inson manfaatlarini ta’minlash - yurt taraqqiyoti va xalq farovonligining garovi. - Toshkent: “O’zbekiston” NMIU, 2017.-48 b.
   
6. 
   Болвачев, А.И. Деньги, кредит, банки: Учебник / Е.А. Звонова, М.Ю. Богачева, А.И. Болвачев; Под ред. Е.А. Звонова. - М.: НИЦ ИНФРА-М, 2016. - 592 c.
   
7. 
   Варламова, М.А. Деньги, кредит, банки: Учебное пособие / М.А. Варламова, Т.П. Варламова, Н.Б. Ермасова. - М.: ИЦ РИОР, 2017. - 128 c.
   
8. 
   Владимирова. М. П. Деньги, кредит, банки : учеб. пособие / М. П. Владимирова. – 3-е изд., перераб. и доп. – М. : КНОРУС, 2017. - 245 с.
   
9. 
   Галицкая, С. В. Деньги, кредит, финансы: учеб. / С. В. Галицкая. - М.: Эксмо, 2016. - 456с.
   

Internet saytlari

1. 
   www.lex.uz – O’zbekiston Respublikasi Qonun xujjatlari va ma’lumotlari milliy bazasi.
   
2. 
   www.norma.uz – Axborot – huquqiy portal
   
3. 
   www.tfi.uz – Toshkent moliya instituti rasmiy sayti
   
4. 
   www.cbu.uz – O’zbekiston Respublikasi Markaziy banki rasmiy sayti
   
5. 
   www.sciencedirest.com – ommabop ilmiy jurnallar sayti.
   
6. 
   www.elsevier.com – ommabop ilmiy jurnallar sayti.
   
7. 
   www.scopus.com – Xalqaro maqola va anjumanlar sayti
   

Kirish
Pandemiya sharoitida iqtisodiyotni rivojlantirish banklarning raqamli xizmat turlari va ular sifatini oshishi, ular tomonidan moliyaviy qo’llab-quvvatlash negizida taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonlarining uzluksizligini ta’minlash imkonini oshiradi.

Pul va banklar uzoq muddatli tadrijiy rivojlanishi davomida zamonaviy sivilizatsiyaning muhim ajralmas qismiga aylandi.

Shu bois, ushbu fan pul va bank kategoriyalarining paydo bo’lishi va ularning rivojlanishi, pul nazariyalarining mohiyati, asoschilari va namoyondalari, pul aylanmasiing talqini, pul muomalasi va pul tizimining mazmuni va tashkil qilish asoslari, inflyatsiya va uning yuzaga kelish sabablari, kredit kategoriyasi va uning zarurligi, kredit tizimi va uning tarkibi, kredit munosabatlari yuzaga kelishi sabablari va shart-sharoitlari, banklarning dastlabki operatsiyalari, Markaziy bankning yuzaga kelish sabablari, maqsadi va tashkiliy tuzilishi, tijorat banklari faoliyati asoslari, ularning aktiv va passiv operatsiyalari, nobank moliya-kredit tashkilotlari va ular faoliyatining zarurligi, valyuta munosabatlari asoslari va xalqaro moliya institutlari faoliyatiga doir g’oyalar, atama va tushunchalar, nazariy qarashlar, konseptsiya va modellar, tamoyillar, yondashuv, usul, uslub, yo’sinlar va boshqa atributlarni tizimli va kompleks ravishda mujassamlashtiruvchi ilmiy-nazariy va metodologik asoslar yaxlitlik, uzviylik va uzluksizlik tamoyillari nuqtai-nazaridan mantiqiy ketma-ketlikda o’z aksini topgan.

“Pul va banklar” fani “iqtisod” ta’lim sohasi yo’nalishlari uchun umumkasbiy va ixtisoslik fani sanaladi. Mazkur fanni o’rganish jarayonida pul munosabatlarini iqtisodiy asoslash, kredit va to’lov tizimining tashkiliy va iqtisodiy asosi, bank faoliyatiga daxldor qarorlarni iqtisodiy va tashkiliy o’rganishning shakllari va usullarini ishlab chiqish, bank faoliyatini tartibga soluvchi normativlar asosida hisob-kitobni amalga oshirish, baholash, tashkil qilish va takliflar ishlab chiqishda muhim rol o’ynaydi.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, bank faoliyatida ish yuritadigan kadrlarga alohida talablar qo’yiladi. Bu fan iqtisodiyotning ajralmas qismi hisoblangan bank tizimiga, shuningdek moliya-iqtisod sohalariga raqobatbardosh kadrlar etkazib berishda muhim o’rin tutadi.

1. 
   O’quv fanning dolzarbligi va oliy kasbiy ta’limdagi o’rni
   

Pul zamonaviy iqtisodiyotning muhim ajralmas qismi hisoblanadi. Pul munosabatlarining mavjudligi ijtimoiy mahsulotni ishlab chiqarish, taqsimlash, ayirboshlash va iste’mol qilish jarayonlarining uzluksizligini ta’minlash imkonini beradi. Shuningdek iqtisodiyotni rivojlantirishda mamlakatda faoliyat yuritayogan tijorat banklarining bajarayotgan operatsiyalari va ko’rsatayotgan xizmat turlari hamda ajratayotgan kreditlari muhim ahamiyatiga ega. O’z navbatida, iqtisodiyotda tarmoqlarini rivojlantirishda bank tizimi asosiy bo’g’indir. Shunga ko’ra, iqtisodiyotda faoliyat yuritadigan kadrlarga alohida talablar qo’yiladi. Pul va banklar fani asosiy ixtisoslik fani hisoblanib, iqtisodiyot bo’g’inining ajralmas qismi hisoblangan bank - moliya tizimiga kadrlar etkazib berishda muhim rol o’ynaydi.

2. 
   Fanning maqsad va vazifalari
   

Fanning maqsadi – talabalarga pulning zarurligi, mohiyati, pul nazariyalari va pul aylanmasi, kredit va kredit munosabatlari, banklar va bank tizimi, valyutalarning xalqaro miqyosdagi harakatini tashkil qilish bo’yicha chuqur nazariy va amaliy bilimlar berishdan iborat.

Fanning vazifasi - pulning kelib chiqishi va zarurligi, pulning mohiyati va pul muomalasi qonunlari, pul aylanmasi va pul tizimi, kreditning mohiyati va printsiplari, kreditning shakllari va turlari, bank tizimi va uning tarkibi, tijorat banklari operatsiyalari, nobank moliya kredit institutlari faoliyati, xalqaro valyuta munosabatlarini tashkil qilish va tartibga solish asoslari xususidagi nazariy va amaliy bilimlarni o’rgatishdan iborat.

Pul va banklar fanini o’zlashtirish jarayonida amalga oshiriladigan masalalar doirasida talaba:

• 
  pul va banklar kategoriyalarining paydo bo’lishi va ularning evolyutsiyasi;
  
• 
  pul nazariyalarining mohiyati, asoschilari va namoyondalari;
  
• 
  pul aylanmasi tushunchasining mohiyati;
  
• 
  pul muomalasi va uni tashkil qilish asoslari;
  
• 
  pul tizimining mazmuni va uni tashkil qilish asoslari;
  
• 
  inflyatsiya va uning yuzaga kelish sabablari;
  
• 
  kredit tushunchasi va uning zarurligi;
  
• 
  kredit munosabatlari yuzaga kelishining sabablari va shart-sharoitlari;
  
• 
  banklarning dastlabki operatsiyalari;
  
• 
  Markaziy banklarning yuzaga kelish sabablari, maqsadi va tashkiliy tuzilishi;
  
• 
  tijorat banklari faoliyatining tashkiliy asoslari;
  
• 
  tijorat banklari aktiv va passiv operatsiyalari;
  
• 
  nobank moliya-kredit tashkilotlari va ular faoliyatining zarurligi;
  
• 
  kredit tizimi va uning tarkibi;
  
• 
  valyuta munosabatlari asoslari;
  
• 
  xalqaro moliya institutlari faoliyati haqida tasavvurga ega bo’lishi;
  
• 
  pul, kredit va banklarning shakllari va turlarini;
  
• 
  pul nazariyalarining o’ziga xos xususiyatlarini;
  
• 
  naqd va naqdsiz pul aylanmasini;
  
• 
  pul agregatlari va ularning tarkibini;
  
• 
  pul tizimining elementlari va uning rivojlanishini;
  
• 
  inflyatsiyaning ijtimoiy-iqtisodiy oqibatlarini;
  
• 
  kredit qonuniyatlari va munosabatlarining rivojlanish bosqichlarini;
  
• 
  kreditning turlari, shakllari va funktsiyalarini;
  
• 
  banklarning turlari va bank tizimining elementlarini;
  
• 
  Markaziy bankning tashkiliy tuzilishi va funktsiyalarini;
  
• 
  tijorat banklarining tashkiliy tuzilishi va funktsiyalarini;
  
• 
  tijorat banklari aktiv va passiv operatsiyalarining tarkibini;
  
• 
  nobank kredit tashkilotlari resurs bazasining shakllanishi va aktiv operatsiyalarini;
  
• 
  kredit tizimining elementlari va turlarini;
  
• 
  milliy valyuta tizimi va uning elementlarini;
  
• 
  xalqaro moliya institutlarining rivojlanishini bilishi va ulardan foydalana olishi;
  
• 
  pul, kredit va banklarning funktsiyalari va ularning o’zaro aloqadorligiga baho berish;
  
• 
  zamonaviy pul nazariyalari ahamiyatini anglash;
  
• 
  pul aylanmasini tashkil etish;
  
• 
  pullarga bo’lgan talab va taklifni aniqlash hamda pul islohotlarini amalga oshirish;
  
• 
  pul muomalasini barqarorlashtirish ko’nikmalariga ega bo’lishi kerak;
  
• 
  kredit shakllaridan foydalanish;
  
• 
  kredit tizimining barqarorligini ta’minlash;
  
• 
  O’zbekiston Respublikasi bank tizimini tartibga solish;
  
• 
  tijorat banklari aktiv operatsiyalarining riskliligi va daromadliligini baholash bo’yicha malakaga ega bo’lishi lozim.
  

3. 
   Fanni o’qitishda innovatsion ta’lim texnologiyalari hamda o’quv mashg’ulotlarini loyihalash
   

Fanni o’qitishda interfaol, kommunikativ, pertseptiv yondashuvlardan maksimal darajada foydalanish, o’quv adabiyotlaridan tashqari autentik materiallar: audio, video, jurnallar, internet manbalaridan o’zlashtirilgan bilimlar majmuasini amaliyotda kuzatilayotgan dalil va hodisalarga bog’lay olish, olingan natijalarni baholash, tahlil qilish orqali kasbiy faoliyat uchun zarur bo’lgan bilim, malaka va kompetentsiyalarni innovatsion tafakkur layoqati negizida shakllantirishga alohida e’tibor qaratish talab etiladi.

Yuqoridagilardan kelib chiqib, o’quv mashg’ulotlarini loyihalash jarayonida:

- mezonni tanlash;

- o’quv maqsadlarini toifalash;

- o’quv materiallarini modullashtirish;

- ularni o’rganish, tahlil qilish va qayta ishlash;

- o’rganish natijalarini aniqlash kabi omillarga qaratish orqali ta’lim oluvchida nazariy bilimlar puxta egallanishi hamda ularni amaliyotda qo’llash ko’nikmasini shakllantirish, mustaqil ta’limni samarali tashkil etish talab etiladi.

5230200 – Menejment (tarmoqlar va sohalar bo’yicha) ta’lim yo’nalishlarida “Pul va banklar” fanidan o’tiladigan mavzular va ular bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatlar hajmining taqsimoti (3-kurs)

t/r	Fan mavzularining nomi		Jami	Shu jumladan
				Ma’ruza	Amaliy mashg’ulot	Mustaqil ta’lim
V semester
		“Pul va banklar” faniga kirish	10			10
		Pulning paydo bo’lishi, zarurligi va funktsiyalari	12	2	2	8
		Pul nazariyalari	10			10
		Pul aylanmasi va uning tarkibi	14	2	2	10
		Pul massasi va pul agregatlari	10			10
		Pul tizimi: mazmuni, turlari va elementlari	12	2	2	8
		O’zbekiston Respublikasi pul tizimi va uning elementlari	10			10
		Inflyatsiya va unga qarshi kurashish yo’llari	10	2	2	6
		Pul islohotlari	8			8
		Kreditning zarurligi, funktsiyalari, turlari va shakllari	14	2	2	10
		Kredit bo’yicha foiz stavkalar va ularga ta’sir qiluvchi omillar	12			12
		V semestr bo’yicha jami	122	10	10	102
VI semestr
		Banklarning kelib chiqishi va bank tizimi	10	2	2	6
13.		O’zbekiston Respublikasi bank tizimi va uning tarkibi	10			10
14.		Markaziy bank va uning funktsiyalari	10	2	2	6
15.		Markaziy bankning mustaqilligi	10			10
16.		Tijorat banklari va ularning funktsiyalari	10	2	2	6
17.		Tijorat banklarining operatsiyalari	10			10
18.		Nobank moliya-kredit muassasalari	8			8
19.		Bank inqirozlari	8			8
20.		Pulning xalqaro munosabatlardagi harakati	10	2	2	6
21.		Xalqaro moliya institutlari, ularning maqsadi va funktsiyalari	10			10
		VI semestr bo’yicha jami	96	8	8	80
		JAMI	218	18	18	182

5230800 – Soliqlar va soliqqa tortish, 5230900 – Buxgalteriya hisobi va audit (tarmoqlar bo’yicha) ta’lim yo’nalishlarida “Pul va banklar” fanidan o’tiladigan mavzular va ular bo’yicha mashg’ulot turlariga ajratilgan soatlar hajmining taqsimoti (3-kurs)