Baliqlar baliqlar

12.2.  Suyakli  baliqlar  sinfi  sistematikasi
Suyakli  baliqlar  sinfini  sistem aga  solish  ancha  qiyin,  shu  sababli 
hozirgi kunga  qadar bu m asalada  olimlar o'rtasida umumiy fikr yo'q.
S.P.  Naumovning  "Umurtqali hayvonlar zoologiyasi"  (1995)  darsligida 
keltirilgan sistematikaga ko 'ra suyakli baliqlar sinfi to'rtta kenja sinfga 
bo'linadi:  1.  T o g 'ay —suyakli baliqlar;  2.  Shu'la  qanotlilar;  3.  Ikki  xil 
nafas oluvchilar;  4.  Panja qanotli baliqlar.
Tog'ay-suyakli baliqlar (Chondrostei) kenja sinfi o'z ichiga faqat 
Osyotrsimonlar (Acipenseriformes) turkumini oladi. Tashqi k o ’rinishiga 
ko'ra osyotrsimon baliqlar akulalarga ancha o'xshab ketadi. Boshining 
uchida qazg'ichi  (rostrumi) bor,  uning tagida og'iz teshigi ko 'n d alan g  
bo'lib joylashadi. Dum suzgich qanoti geteroserkal tipda. Juft suzgich 
qanotlari  tanaga  nisbatan  gorizontal  joylashadi.  Tangachalari  o'ziga 
xos  bo'lib,  k atta —k atta  suyak  bo'rtm alaridan  iborat.  Bu  bo'rtm alar 
gavdasi bo'ylab 5 qator bo'lib joylashadi.
O 'q skeletining asosini biriktiruvchi to'qim a pardasi bilan o'ralgan 
xorda ham da ustki va ostki um urtqa yoylari tashkil qiladi.  M iya qutisi 
asosan tog'aydan tashkil topgan, lekin uning qopqog'i, bosh skeletining 
yoy  tomonlari  va  tagi  qoplovchi  suyaklardan  iborat.  Ichagida  spiral 
klapani, yuragida arterial konusi bor.
Osyotrsimonlaming  turlari  uncha  ko 'p   emas,  ulam ing  ham m asi 
shimoliy yarim shardayashaydi. Bu turkum ikkita oilani o'z ichiga oladi.
Osyotrlar oilasiga Qora, Kaspiy dengizlarida yashaydigan m s osyotri 
va  sevryuga,  Pechora,  Kalim  daryolaridan  to  Shimoliy  M uz  okeani 
qirg'oqlarigacha uchraydigan Sibir osyotri, Amur daryosida yashovchi 
Amur osyotri,  Uzoq  Sharq belugasi va  boshqalar  kiradi.  O 'rta  Osiyo 
daryolarida  yashaydigan  g'alati  filbo'yinlar ham   shu  oilaga  mansub. 
Kurak  burunlar  oilasi  uzun  va  uchi  keng  rostmmi,  yalang'och  terisi 
bilan  ajralib  turadi.  Bular  Shimoliy  Amrikada  va  Janubi — Sharqiy 
Osiyoda tarqalgan  (29  —rasm).
Osyotrsimon baliqlar m uhim  aham iyatga  ega bo'lib,  ulardan ju d a 
qimmatbaho go'sht va qora ikra olinadi.