Balans aktiv moddalarining tahlili

Kurs ishining amaliy ahamiyati. Kurs ishi jarayonida ilgari surilgan fikrlardan, yondashuvlardan hamda samaradorligini ta’minlovchi Kurs ishi natijalaridan pedagogik fanlar bo‘yicha ma’ruzalar tayyorlash, qo‘llanmalar yaratish, shuningdek metodik tavsiyanomalar yaratishda, ish tajribalarini ommalashtirishda samarali foydalanishga xizmat qiladi.
Kurs ishi ishining tarkibiy tuzilishi va hajmi: ish kirish, 2 bob, 4 bo‘lim, umumiy xulosalar va tavsiyalar, foydalanilgan adabiyotlar ro‘yhatidan iborat

1. 
   Balans aktiv haqida umumiy tushunchalar
   

Balans aktivlarini tahlil qilishdan maqsad uning aktivlari (mulklari)ning joriy holatini baholashdan iborat.
Aktivlar balansi tahlilining asosiy vazifalari: korxona aktivlari holati sifatini aniqlash; hisobot davrida uning yaxshilanishi yoki yomonlashishi sabablarini aniqlash; korxonaning moliyaviy barqarorligini oshirish va aktivlardan foydalanish samaradorligini oshirish bo'yicha tavsiyalar tayyorlash.
Bu vazifalar balans aktivining mutlaq va nisbiy moliyaviy ko'rsatkichlarining tuzilishi va dinamikasini o'rganish darajasida hal etiladi.
Balans aktivlarini tahlil qilish algoritmi quyidagi bosqichlarni o'z ichiga oladi:
- axborotni qayta ishlash (tahliliy jadvallar va jamlangan hisobot shakllarini tuzish);
- maqolalarning tuzilishi va dinamikasi bo'yicha o'zgarishlar ko'rsatkichlarini hisoblash;
- moliyaviy koeffitsientlarni hisoblash va ularning o'zgarishlarini tahlil qilish (yomonlashuv yoki yaxshilanish tendentsiyalarini aniqlash);
- qayta ishlangan ma'lumotlarni izohlash asosida korxona aktivlarining holati to'g'risida xulosa tayyorlash [10, 34].
1.2 Balans aktivlarining tuzilishi va guruhlanishi
Balans aktivi - jismoniy yoki yuridik shaxsga tegishli bo'lgan asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, tovar-moddiy boyliklar, pul mablag'lari, moliyaviy qo'yilmalar, shuningdek boshqa jismoniy yoki yuridik shaxslarga pul talablari ko'rinishidagi mulkiy huquqlar (mulk) majmui - chap tomoni. Hisobot yili boshi va oxirida xo'jalik aktivlarini pul ko'rinishida tarkibi, joylashishi va ishlatilishi bo'yicha iqtisodiy guruhlashni o'z ichiga olgan korxona balansining [13, 71].
Tarkibiy jihatdan balans aktivlari ikki qismdan iborat:
- aylanma mablag'lar, ya'ni "tashkilotning buxgalteriya hisobi qoidalariga muvofiq asosiy vositalar, nomoddiy aktivlar, moddiy aktivlarga foydali investitsiyalar va boshqa aktivlar, shu jumladan ular bilan bog'liq xarajatlar (qurilish) bilan bog'liq aktivlari. davom etmoqda) va sotib olish» [3 , 3]. Aktivlarni uzoq muddatli aktivlar deb tasniflashning o'ziga xos xususiyati va mezoni - ularning foydali muddati 12 oydan ortiq yoki 12 oydan ortiq bo'lsa, oddiy operatsion tsikl;
- aylanma mablag'lar "korxonaning bir ishlab chiqarish tsikli yoki bir yil ichida naqd pulga aylantirilishi, sotilishi yoki iste'mol qilinishi mumkin bo'lgan mulkiy qiymatlari to'plami" deb tushuniladi [3, 3]. Aylanma aktivlarga pul mablag'lari, joriy moliyaviy qo'yilmalar, debitorlik qarzlari, xom ashyo va yarim tayyor mahsulotlar kiradi.
Balans aktivi quyidagi asosiy guruhlar bo'yicha mulk likvidligi nuqtai nazaridan iqtisodiy bir xillik bilan ifodalangan ikkita bo'limni o'z ichiga oladi. Sotish qiyin bo'lgan aktivlar "Doimiy aktivlar" bo'limiga joylashtirilgan, bu erda balans moddalarining quyidagi guruhlari amalga oshiriladi:
-Guruhva maqolalar"Nomoddiy aktivlar", undaqoldiq qiymati berilganereal aktivlar, egalikshchihtashkilotlar. Gap bo'yichauchunbu 3 PBU 14/2000"Nomoddiy aktivlarni hisobga olish", O’zbekiston Moliya vazirligining 2000 yil 16 oktyabrdagi 81n-son buyrug'i bilan tasdiqlangan., moddiy bo'lmaganvaAktivlar quyidagilarga ega aktivlar deb hisoblanadi: moddiy - moddiy tuzilishga ega bo'lmaslik; boshqa mulkdan ajratilishi mumkin; ishlab chiqarish faoliyatida foydalaniladi; tashkilot qayta sotishni rejalashtirmaydi; kelajakda daromad keltirishi mumkin[6, 3];
PBU 14\2000 ning 15-bandiga binoan, nomoddiy aktivlarning amortizatsiyasi quyidagi usullardan biri bilan hisoblanishi mumkin: chiziqli; ishlab chiqarish hajmiga mutanosib ravishda, pasayish balansi;
- ekspluatatsiya qilinayotgan, rekonstruksiya qilinayotgan, modernizatsiya qilinayotgan yoki zaxiradagi asosiy vositalarning qoldiq qiymatini ko'rsatadigan "Asosiy vositalar" maqolalar guruhi. O’zbekiston Respublikasi Moliya vazirligining 2001 yil 30 martdagi 26-son buyrug'i bilan tasdiqlangan PBU 6/01 "Asosiy vositalarni hisobga olish" ning 4-bandiga binoan asosiy vositalar quyidagilardan iborat bo'lgan aktivlarni o'z ichiga oladi: a) ishlab chiqarish faoliyatida foydalaniladi. ; b) 12 oydan ortiq xizmat qilish; v) kelajakda tashkilotga daromad keltiradi; d) tashkilot sotmoqchi emas [4, 4];
PBU 6/01 ning 17-bandiga binoan, asosiy vositalarning amortizatsiyasi quyidagi usullardan biri bilan hisoblanishi mumkin: chiziqli; muvozanatning pasayishi; foydali xizmat qilish yillari raqamlari yig'indisidan kelib chiqqan holda hisobdan chiqarish; ishlab chiqarish hajmiga mutanosib ravishda xarajatlarni hisobdan chiqarish [4, 5];
- Tashkilotning kapital qo'yilmalarini aks ettiruvchi "Tugallanmagan qurilish" moddasi. Bunga quyidagilar kiradi: har qanday qurilish-montaj ishlari uchun xarajatlar; sotib olingan asbob-uskunalar, binolar, transport vositalari, asboblar, inventarlarning narxi; boshqa kapital ishlarning qiymati (bu loyiha-qidiruv, geologiya-qidiruv va burg'ulash va boshqalar bo'lishi mumkin [12, 13]);
-Maqolalar guruhi"Moddiy boyliklarga foydali investitsiyalarhaqidasti, undamulkning qoldiq qiymatini ko'rsatadidabolalarni ijaraga olish yoki ijaraga olish.Vaqismning moddiy qadriyatlariga foydali investitsiyalar to'g'risida ma'lumotvaalohida satrlarda zirovatsya;