Baktria press

38
ЎЗБЕКИСТОН РЕСПУБЛИКАСИДА ДАВЛАТ ХИЗМАТИНИ ИСЛОҲ ЭТИШНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ
Юқорида Японияда давлат хизматининг тарихи ва урушдан кейинги давр қонунчилигининг умумий тавсифи берилди. 
Қуйида эса кадрларни танлаш, ишга олиш ва бўшатиш, жавобгарлик ва бошқа масалалар юзасидан кадрлар 
бошқаруви(кадрлар соҳасидаги маъмурият) ҳақида тўхталамиз.
ЯПОНИЯНИНГ ЖОРИЙ ҚОНУНЧИЛИГИДА ДАВЛАТ ХИЗМАТИНИНГ ҲУҚУҚИЙ АСОСЛАРИ
Шионо Хирошининг таъкидлашича, Японияда кадрлар бошқарувида сиёсий бетарафлик, холислик (нейтралитет) 
ни таъминлаш ҳамда кадрлар масаласини илмий асослантирилган бошқарувини ривожлантириш учун маълум бир 
ходим (давлат хизматчиси) га нисбатан кадрга оид ишлар (масалалар) бевосита қўл остида (назорати, бўйсунуви 
остида) бўлган раҳбари томонидан эмас, балки бошқа шахс (орган) томонидан кадрга доир ваколатлар профессионал 
тарзда бажара оладиган тизим лозим.
Шулардан келиб чиққан ҳолда Японияда қуйидаги тизим ишлаб чиқилган; 
1) 
алоҳида(ҳар бир) давлат хизматчисининг ишга олиниши, ишдан бўшатилиши, бўйсунуви ва ходим усти-
дан назорат олиб бориш каби бевосита кадрга оид масалалар марказий давлат органлари даражасида 
вазирлик, қўмита ва бошқа органлар раҳбарлари (яъни вазир, раис ва ҳ.к) томонидан, маҳаллий 
даражада эса префектура (вилоят, шаҳар, туман) мэр (ҳоким)лари томонидан амалга оширилади;
2)
кадрга оид бошқарувда сиёсий бетарафлик, холислик (нейтралитет) ни таъминлаш ҳамда кадрлар 
масаласининг илмий асослантирилган бошқарувини таъминлаш мақсадида мустақил (алоҳида) орган – 
кадрлар (давлат) бошқаруви органини жорий этган.
Давлат марказий аппарати даражасида бундай орган Кадрлар бошқармаси (қўмитаси) деб номланса 
(3-модда), маҳаллий даражада кадрлар бўйича комиссия ёки адолат комиссиялари (7-модда) фаолият 
юритади.
Бундан ташқари, кадрлар бошқармаси(қўмитаси) давлат хизматчиларининг фундаментал меҳнат ҳуқуқларига қўйил-
ган баъзи бир чекловларга нисбатан тегишли чораларни амалга оширадиган орган сифатида ҳам муҳим аҳамиятга 
эга ( Япония Олий суди Showa 48.4.25 Keishu 27 kan 4 gou 547 p).
Шунингдек, кадрлар бошқаруви давлат хизматчилари бўйича имтиҳонлар ўтказиш каби маъмурий функциялар 
билан бир қаторда квази-қонунчилик ижодкорлиги, квази – судлов функцияларини ҳам амалга оширадиган маъмурий 
трибунал сифатида ҳам қаралади.
Кадрлар бошқаруви ҳам ундаги маъмурий ишлар бойича охирги, тугал масъулиятни бирор шахс олиши лозимлигидан 
келиб чиқадиган бўлсак, Бош вазир ҳам кадрлар бошқармаси (қўмитаси) билан биргаликда марказий кадрлар бўйича 
маъмурий орган сифатида намоён бўлади, ҳамда хизматчиларнинг самарадорлиги, саломатлиги, бўйсунуви ва бошқа 
масалалар, кадрлар бўйича бошқарувни мувофиқлаштиришни амалга оширади (Қонун,182-модда. Бош вазирнинг 
бундай ваколатларини амалга ошириш бўйича ёрдамчи орган сифатида Умумий ишлар бўйича вазирлик намоён 
бўлади)
12
.