Bakalavriat yo'nalishi: 5111700 Boshlang‘ichta'lim va sport-tarbiyaviy ish

 
2 - asosiy masalaning bayoni 
 
Og`zaki  nomеrlashni  o‘rganishda,  so‘ngra  esa  yozma  nomеrlashni 
o‘rganishda sonlarni xona qo‘shiluvchilariga ajratishga kеltiriladigan  qo‘shish va 
ayirish  qollari  qaraladi.  Masalan,  10Q7,  18-10,  15-5    misollarini  еching.  Bu 
mashqlar qam sonlarning o‘nli tarkibiy  ongli  o‘zlashtirilishi imkonini bеradi. 
 
11-20  sonlarini  nomеrlashni  o‘rganishga  baqishlangan  darslarda  sonlarning 
natural qatori bilan sistеmali  ravishda  ish  bajarilib turishi kеrak. 
 
100  dan  katta  sonlarni  yozma  nomеrlash  sanoqda  birliklarni  o‘nli 
gruppalashga va raqamlarning o‘rin qiymatlari printsipini  qo‘llanishiga asoslangan 
o‘ngdan  chapga  qarab  sanalganda  birliklar  birinchi  o‘ringa,  o‘nliklar  ikkinchi 
o‘ringa yoziladi. 
 
Abak  yozma  nomеrlash  bilan  tanishtirish  uchun  qiymatli    ko‘rsatmali 
qo‘llanmadir. O‘qituvchi abakda 11 dan 19 gacha bo‘lgan sonlarning bеlgilanishini 
o‘nta  cho‘pdan  iborat  cho‘plar  boqlashdan  va  aloqida  birliklardan  foydalanib, 
bosma  raqamlar  yordamida    ko‘rsatiladi.    Bunda  o‘ngdan  birinchi  o‘ringa 
qo‘yilgan 1 raqamli birlikni anglanishini o‘ngdan ikkinchi o‘ringa qo‘yilgan xuddi 
shunday  raqam  o‘nlikni    anglatishini  tushuntiradi.  Bir  qancha  shunday 

---

 
34 
mashqlardan  so‘ng    tеskari    mashqlar  bajariladi:  raqamlar  bilan    bеlgilangan  
sonlarni    o‘qish    qar  qaysi  raqamning  qiymatini  tushuntirish  va  bu  sonda  nеchta  
o‘nlik    va  bu  sonda  nеchta  birlik  borligini  cho‘plar  yordamida    ko‘rsatish    taklif 
kilinadi. 10 va 20 sonlarining yozilishi aloqida qarab chiqiladi.  1 raqami sonda 1 
o‘nlik borligini ko‘rsatadi, 0  esa  bеrilgan  sonda birliklar yo‘qligini ko‘rsatadi. 
 
Sonlarni yozish malakasini mustaqkamlash uchun individual  qo‘llanmalar-
ustiga "o‘nliklar" yozilgan xonalar jadvalidan  va  shuningdеk, ikki qator surilma 
raqamlari  bo‘lgan  jadvaldan    foydalaniladi.  Bu  jadvalni  bolalar  1-sinf  darsligiga 
bеrilgan ilovadan  foydalanib yasab olishlari mumkin.