Bakalavriat yo'nalishi: 5111700 Boshlang‘ichta'lim va sport-tarbiyaviy ish

 
2-asosiy masalaning bayoni: 
 
3-sinfda o‘quvchilar o‘zlari uchun yangi vaqt birliklari – sеkund va  asr bilan 
tanishadilar.  Sеkundning  davomiyligi  qaqida  aniq  tasavvurga  ega  bo‘lishi  uchun 
bolalar,  masalan,  1  sеkundda  1-2  qadam  bosish,  ya'ni  1  m  o‘tish  mumkinligini  
aniqlashadi va qokazo. 
 
Asr  tushunchasi  kiritish  ancha  murakkab,  chunki  bolalar  bu  ulkan  vaqt 
oraliqini  fikran  qamrab olishlari    ancha qiyindir.  O‘qituvchining vazifasi shunday 
misollarni  tanlashdan  iboratki,  ular  bolalarga  ozgina  bo‘lsa  qam  100  yilga  tеng 
vaqt  oraliqi  davomiyligi  qancha  bo‘lishi  qaqida  tasavvur  bеrsin.  Masalan,  bu 
maqsadlarda  bizning  maalakatimiz,  «yoshini»  asr  bilan  taqqoslash  kеrak  va 
qokazo. 
 
Kеyinchalik shunday mashqlar bajariladiki, ular yordamida vaqt o‘lchovlari 
qaqidagi  bilimlar  qo‘llaniladi  va  puxta  o‘zlashtiriladi.  O‘quv  yilining  oxirigi 
choragida  «Vaqt  o‘lchovlari»  mavzusini  o‘rganish  uchun  bir  qator  darslar 
ajratiladi, bu darslarning vazifasi vaqt o‘lchovlari qaqidagi bilimlarni kеngaytirish 
va  ularni    sistеmaga  solishdan  iborat.  Bu  mavzuni    o‘rganish  vaqt  o‘lchovlari 
jadvalini tuzish va o‘ni o‘zlashtirishdan iborat. 
 
1 asr q 100 yil 
 
 
1 sutka q 24 soat 
 
1 yil q 12 oy 
 
1 soat q 60 minut 
 
1 oy q 30 yoki 31 sutka  1 minut q 60 sеkund 
 
Asosiy birliklar – yil va sutka. Darslikning 136-bеtidagi  jadval bilan ishlash 
foydali.  Bu  jadval  buyicha  oylar  qaqidagi  bolalarga  ma'lum  bo‘lgan  bilimlarni 
takrorlash mumkin, ya'ni oylar kеtma-kеtligi, qar bir oydagi sutkalar soni qaqidagi 
ma'lumotlarni takrorlash mumkin. 

---

 
54 
 
Bu  mavzuga  oid  darslarda  yirikroq  vaqt  o‘lchovlarini  maydaroq  vaqt 
o‘lchovlariga almashtirishga oid va aksincha mashqlarga katta e'tibor bеriladi. 
 
Bir  nеcha  dars  vaqt  o‘lchovlari    qatnashgan  ismli    sonlarni    qo‘shish  va 
ayirish  bilan  bolalarni    tanishtirishga  baqishlanadi.  Bunday  hisobotlarni    ismli 
sonlarni  bir  xil  birlikka  almashtirmay  turib  bajariladi.  Shuni  ta'kidlash  kеrakki, 
qo‘shishni  o‘rganishdan  oldin  shunday  mashqlar  qaraladiki,  ularda  minutlar 
yiqindisi  60  dan  kam  bo‘ladi,  soatlar  yiqindisi  esa  24  dan  kam  bo‘ladi.  Shundan 
kеyin murakkabroq qollar qam qaraladi. 
 
Ayirishni  qarashni  ushbu  ko‘rinishdagi  misollarni  еchishdan  boshlash 
tavsiya etiladi: 1 soat – 4 minut, 3 minut – 26 sеkund va qokazo.