Bajardi: Xaytboyev k Qabul qildi: Aytmuratova Z

"Madaniyat tushunchasi va uning turlari.”

Moddiy madaniyat
Nomoddiy madaniyat

Ma’naviy madaniyatga quydagilar kiradi.

Fan
Ilm
ahloq
Falsafa
haykaltoroshlik
Til
San’at
Tasviriy san’at
Odob

Madaniyat tushunchasi

Madaniyat-bu insonlarning ijtimoiy faoliyati tufayli yaratilgan moddiy va ma’naviy boyliklar mujmuigina bo’lib qolmay, ayni paytda u jamiyat taraqqiyotining darajasini ham ifodalaydi, ya’ni, jamiyatdagi bilim, mezon va qadryatlarning yig’indisi madaniyatda gavdalanadi. Madaniyatni o’rganishda ob’ektiv qonunlar, hodisalardagi sababiy bo’lishlik haqidagi an’anaviy tasavvurlardan foydalanmaslik ham mumkin.

Umumiy bir soha sifatida madaniyatga sistemali yondashuv bir-biriga ta’sir etuchi turli madaniyat sohalarining o’ziga xos hususiyatlarini qismlarga bo’lib emas, balki ularning yaxlit tasavvur qilish imkoniyatini beradi. Sistemali yondashuv tadqiqotning juda ko’p uslublaridan foydalanishga imkon yaratadi. Ya’ni, ayrim bir uslublar bilan olingan natijalarni boshqalariga qarama qarshi qo’ymasdan va mutloqlashtirmasdan xulosa chiqarishga asos bo’ladi

“Madaniyat” atamasi hozirgi zamon ilmiy adabiyotlarda rang-barang ma’nolarda ifodalangan. “Madaniyat” va “Kultur” atamalari mutaxassislar fikriga ko’ra ayni ma’noni anglatib, lotincha “Ishlov berish”, “parvarish qilish” ma’nosini anglatgan. Keyinchalik “Ma’rifatli bo’lish”, “Tarbiyali”, “Bilimli bo’lish” mazmunida ishlatilgan. O’zbek tilida keng ishlatiladigan “Madaniyat” atamasi arabcha “Madaniy”-”shaxarlik” degan ma’noni bildiradi.

“Madaniyat” atamasi hozirgi zamon ilmiy adabiyotlarda rang-barang ma’nolarda ifodalangan. “Madaniyat” va “Kultur” atamalari mutaxassislar fikriga ko’ra ayni ma’noni anglatib, lotincha “Ishlov berish”, “parvarish qilish” ma’nosini anglatgan. Keyinchalik “Ma’rifatli bo’lish”, “Tarbiyali”, “Bilimli bo’lish” mazmunida ishlatilgan. O’zbek tilida keng ishlatiladigan “Madaniyat” atamasi arabcha “Madaniy”-”shaxarlik” degan ma’noni bildiradi.

G’arbiy Evropada madaniyat tushuncha XVIII asrning oxiridan etiboran xozirgi mazmuni kasb etgan bo’lsada, faqat XX asrga kelib ijtimoiy va gumanitar fanlar kategorial tizimida mustaxkam o’rin oldi.