Bajardi: С19-18 guruh talabasi

2. Makroiqtisodiyot usullari.Makroiqtisodiy jarayonlar va hodisalarni o'rganishning asosiy usuli bu modellashtirish . Iqtisodiy model - bu turli xil o'zgaruvchilarning o'zaro bog'liqligini tavsiflovchi tenglamalar va grafikalar yordamida iqtisodiy voqelikning soddalashtirilgan aksi. Ko'p modellar mavjud, ularning har biri ma'lum muammolarni hal qiladi. Modellarda moslashuvchan (uzoq muddatli) va o'zgaruvchan (qisqa muddatli) narxlardan foydalaniladi: dairesel oqim modeli, AD - AS, Keyns xoch, IS - LM, Phillips, Laffer egri, Solow modeli va boshqalar kabi makroiqtisodiy modellar keng tarqalgan. makroiqtisodiyot vositalari va hech qanday milliy xususiyatlarga ega emas. Turli mamlakatlarda iqtisodiy o'zgaruvchilar o'rtasidagi empirik koeffitsientlar va funktsional bog'liqlikning o'ziga xos shakllari o'ziga xos bo'lishi mumkin.
Makroiqtisodiy tahlilning asosi aylanma oqimlarning eng oddiy modelidir (yoki YaMM aylanmasi, daromad va xarajatlar modeli). Ushbu model o'zining boshlang'ich shaklida faqat ikki toifadagi xo'jalik yurituvchi sub'ektlarni (uy xo'jaliklari va firmalar) o'z ichiga oladi va davlatning iqtisodiyotga aralashishi va tashqi dunyo bilan aloqalarini nazarda tutmaydi. Bu holda iqtisodiyot yopiq tizim bo'lib, unda ba'zi bir xo'jalik yurituvchi subyektlarning daromadlari boshqalarning xarajatlari sifatida namoyon bo'ladi. Dumaloq oqim modeli firmalarning umumiy daromadlari (jami daromadlari) uy xo'jaliklarining umumiy daromadlariga tengligini aks ettiradi.
Ochiq iqtisodiyotda va davlat ishtirokida, aylanma oqim modeli yanada murakkablashadi. Model boshqa iqtisodiy subyektlar: davlat (hukumat) va tashqi dunyo tomonidan to'ldirilganda, taqdim etilgan tenglik buziladi, chunki daromadlar yoki xarajatlar oqimi natijasida tejash, soliq to'lovlari va import shaklidagi oqim kelib chiqadi. Shu bilan birga, daromadlar va xarajatlar oqimida investitsiyalar, davlat xarajatlari va eksportlar ko'rinishidagi tushum yoki in'ektsiya shakllanadi. Agar oqish mahalliy ishlab chiqarilgan mahsulotni sotib olish uchun emas, balki daromadni ishlatish bilan bog'liq bo'lsa, unda in'ektsiya mahalliy ishlab chiqarilgan mahsulotni sotib olish narxiga qo'shimcha hisoblanadi.
Makroiqtisodiy nuqtai nazardan farq qiladi 4 xo’jalik yurituvchi sub’ekt :
1. Uy xo'jaligi - Bularning barchasi mamlakat ichidagi shaxsiy uy xo'jaliklari bo'lib, faoliyati o'z ehtiyojlarini qondirishga qaratilgan. Ular firmalar tomonidan sotilgan barcha ishlab chiqarish manbalarining egalari. Resurslarni sotish orqali uy xo'jaliklari joriy iste'mol va jamg'armalarga ajratilgan daromadni oladilar. Shunday qilib, uy xo'jaliklari iqtisodiy faoliyatning to'rt turini namoyish etadilar: ishlab chiqarish omillarini sotadilar, olingan daromadning bir qismini iste'mol qiladilar va qolgan qismini tejaydilar.
2. Biznes sektori - Bu mamlakatda ro'yxatdan o'tgan firmalar to'plami. Ularning faoliyati ishlab chiqarish resurslarini sotib olish, tayyor mahsulotni ishlab chiqarish va sotish, investitsiya (uy xo'jaliklari kapitalini tejashga aylantirish) bilan kamayadi.
3. Davlat sektori - bularning barchasi mamlakatning davlat muassasalari va muassasalari. Ular iste'molchilarga bepul (go'yo mudofaa, qonun va tartib, infratuzilma xizmatlari) boradigan jamoat tovarlarini etkazib berish bilan shug'ullanmoqdalar. Davlat faoliyati natijalari firmalarning xarajatlari, shuningdek, uy xo'jaliklari xarajatlari kamayganida namoyon bo'ladi. Bunday holda, davlat faoliyatining maqsadi foyda emas, balki ijtimoiy farovonlikni oshirishdir.
4. Chet elda tarkibiga mamlakat tashqarisida doimiy joylashgan barcha xo'jalik yurituvchi sub'ektlar kiradi. Xorijiy mamlakatlarning ichki iqtisodiyotga ta'siri tovarlar, xizmatlar, kapital va milliy valyutalar almashinuvi orqali ro'y beradi.