Bajardi: Qabul qildi

ISLOM KARIMOV NOMIDAGI TDTU
ENERGETIKA FAKULTETI



Mavzu: Sinxron generatorlarning qo’zg’atishni
avtomatik rostlash sistemalari

Bajardi: _________________
Qabul qildi: _________________


Toshkent, 2022-y


Elektr sistemasining statik turg’unligi zaxirasini
ta’minlash choralari

Elektr sistemasining statik turg’unligi – bu sistemaning holat parametrlarini kichik turtkilardan so’ng, iste’molchilarni lozim bo’lgan aktiv va reaktiv quvvatlar bilan ta’minlagan holda, dastlabki holatiga qaytish imkoniyatidir.

Elektr sistemasi statik turg’unligining buzilishini oldini olish maqsadida quyidagi shartlarning bajarilishi lozim:
- elektr uzatish liniyalari orqali uzatiluvchi eng katta quvvatlar ularning ruxsat etilgan qiymatlaridan oshmasligi shart. Bu generator rotorlarining chegaraviy siljish burchaklarini rnatishga teng kuchlidir;
- kuchlanish darajalari, xususan yuklama tugunlarida, ruxsat etilganidan kam bo’lmasligi shart.
Bu shartlarning ta’minlanishi elektr sistemasini ishlatish va loyixalash jarayonlarida mos jixozlarni tanlab amalga oshiriladi, chunki ularning parametrlari bu shartlardan kelib chiqib tanlanishi lozim.
Yuqoridagi shartlardan kelib chiqib, statik turg’unlik zaxirasi qiymati salmoqli amaliy ahamiyatga ega, uni ta’minlash va oshirish esa ko’plab faktorlarga bog’liq.
Ulardan eng muhimlarini ko’rib o’tamiz. Elektr sistemasining sodda sxemasi berilgan bo’lsin (1.3- rasm).

1.3- rasm Oddiy elektr tizimining prinsipial sxemasi

1.4- rasm Oddiy elektr tizimining almashtirish sxemasi

Generatordan uzatiluvchi quvvat quyidagi ifoda bilan aniqlanadi:

(1.6)

Elektr tarmoq elementlarining aktiv qarshiliklari hisobga olinmaganda (r_i=0) bu formula soddalashadi:

=P_msin (1.7)
Bu erda .
Formulaning tuzilishidan ko’rinadiki, P_m ning ifodasiga kiruvchi miqdorlarga ta’sir etish yoki ularni o’zgartirish orqali xarakteristikaning maksimumini oshirish, ya’ni uzatilishi mumkin bo’lgan eng katta quvvatni oshirish va shu orqali quyidagi munosabatdan aniqlanuvchi statik turg’unlik zaxirasini oshirish mumkin:
. (1.8)
Ularni aloxida ko’rib o’tamiz va ularning o’zgarish imkoniyatlarini aniqlaymiz. Induktiv qarshiliklardan boshlaymiz.