Bajardi Guruh Baho

Muloqot texnikasiga qo'yiladigan talablar.

Muloqot texnikasi tug`ma iste`dod yoki nasldan naslga o`tuvchi xususiyat emas balki u insonning izlanishi, ijod qilshi, o`z ustida ishlashi mahsulidir. Sodda qilib aytganda muloqod texnikasi kishining san`at va mahoratidir.

Mehnat – bu ko`proq izlanish va o`z ustida tinimsiz ishlash bundan esa zavq olish yoki zavq bilan ishlash. To`g`ri bazi insonlar tug`ilganida o`zi duduq bo`lishi yoki til osti pardasi bo`lishi mumkin shu sababli so`zlarni talafuzida qiynaladi ammo sog`lom insonlar ko`p hollarda muloqot texnikasida turli kamchiliklarga yo`l qo`yadi. Masalan: nuqsonli ovoz, tovushni noaniq aytilishi, naas olishdagi tartibsizlik, nutq tempi,tezlikni to`g`ri belgilamaslik va h.klar. Yana muloqot texnikasining tarkibiy qismlari ham bor. Bular:

1. 
   Muloqot madaniyati – savodli gapirish, o`z nutqini chiroyli va tushinarli bayon etish, o`z fikri va his-tuyg`ularini so`zda aniq ifodalash.
   
2. 
   Mimik pantomima – aniq imo-ishora, ma`noli qarash, rag`batlantiruvchi yoki iliq tabassum.
   
3. 
   Hissiy holat – jiddiylik darajasi, o`zining hissiy holatini tashkil etish.
   

Muloqot texnikasiga qo`yladigan talablar:

1. 
   Ovozning sifatiga e`tibor berish;
   
2. 
   Muloqot jarayonida to`g`ri nafas olish;
   
3. 
   Tovush va so`zlarni aniq talafuz qilish;
   
4. 
   To`liq va aniq diksiya;
   
5. 
   So`z va gaplarning “chaynalmasligi”;
   
6. 
   Fanetikaga oid bilimlardan xabardorlik;
   
7. 
   Nutqdagi nuqsonlarni bartaraf etishga yordam beradigan mashqlardan muttasil foydalanib borish.
   

Ovozning sifati deganda inson gapira yotganda ingichka yoki do`rillab emas balki sokin, ohista gapirish kerak ekanligini bildiradi. Bunda yana mulaqut jaroyonida to`gti nafas olish so`zlarni aytayotganda hansirab qolmasdan dona-dona so`zlash, so`zlarni aniq va tiniq talafuz qilish harflarni boshqasiga almashtirib so`zlanaslik kerak. Muloqot ohangning tezligi, yuqori-pastligi ham ta`sirchanlikni oshiruvchi omillardir. Bunday nutqlar odatda muhim qarorlar, axborotlar, fermoyishlar o`qilayotganida ishlatiladi. Bu talablarning qo`llanishi odamlar o`rtasidagi mulqotni zavqli, uzoq vaqt davom etishi va mazmunli o`tishiga imok beradi. Shu sababdan biz nutq paytida qo`yilgan talablarga rioya etishimiz zarur.
D. 1-Mashq.
Atomlar kimyoviy bo‘linmaydigan zarralardir. Bir xil turdagi atomlardan tashkil topgan moddalar oddiy moddalar deyiladi. Ularga vodorod va kisloroddan tashqari grafit, oltingugurt hamda barcha turdagi metallar: temir, mis, magniy va boshqalar kiradi. Har xil turdagi atomlardan tashkil topgan moddalar murakkab moddalar deyiladi. Suv, karbonat angidrid, mis (II) oksidi shular jumlasidandir.
Bu matn kimyo fani va undagi elementlar haqida. Moddalar atomlardan tashkil topishi va ular bo`linmaslikgi yana moddola ikki turga oddiy va mutakkab moddalarga bo`linadi. Bir xil turdagi atom bo`lsa odiy, har xil turdagi atomlardan tashkil topgan bo`lsa murakkab.
2-Mashq.
Matn fizika faniga oid bo`lib u tuvush va uning tezligi haqida. Oldin tovush chiqaruvchi asboblar yo`qligi bos tovushlarni o`rganish haqida bilmagan. Keyinchalik esa tovush chiqaruvchi asbob uskunalar ihtiro qilinganidan so`ng tovushlar qanday tezliklarda tarqalishini o`rganildi. Keyinchalik tovushning normal tezligi 33 m/s ekani aniqlandi.
Ekologik muammolar.
1-topshiriq.

1. 
   Ekologiya bu atrof muhit degani. Hozirgi kunda ekologiy buzilmoqda bunga sabab atrof muhit ifloslanishi, odam soni yildan yilga oshib borishi, zavod va fabrikalarning ko`payishi, o`rmonlar yo`q qilinishi, muzliklar erishi, azon qatlami yemirilishi, bazi joylarda suv tanqisligi va h.klar. Bularga qarshi choralar ko`rilsada ammo ekologiy buzilishda davom etmoqda.
   
2. 
   Ekologik muommolar 3 guruhga bo`linadi:
   

1.Umumbashariy (global)
2.Mintaqaviy (regional)
3.Mahalliy (local).
Hozirgi kunda O`zbekistonda Orol dengizining qurib qolish muommosi mavjud. Buning natijasida uning yon atrofidagi yerlarning qurib qolish, baliqlar yo`q bo`lishiga olib keldi.

3. 
   Birni kessang, o`nni ek.
   

Toza havo, tanga davo.