Бажарди: Қабул қилди: “прогнозлаштиришнинг экстрополяция усули

Вактли каторлар экстраполяцияси – утган йиллардаги кенг
таркалган тенденциянинг келажак даврга утказилиши.
Горизонт прогнозлаш – киска муддатда берилган аникликда амал
киладиган прогноз.
Даврий ишсизлик дейилганда, иқтисодий тушкунликнинг муайян
даврида (ишлаб чиқаришнинг пасайиши) юзага келадиган ишсизлик тури
тушунилади.
Дастурий прогноз турли хил омилларнинг кутилаётган ўзаро
таъсирлашиши ҳақидаги гипотезани шакллантириши, асосий мақсадга
эришиш йўлидаги оралиқдаги мақсадларига эришишнинг гипотетик
муддатлари ва кетма-кетлигини кўрсатиши керак.
Дастурли-мақсадли усул – меъёрий баланс усули ва моделлаштириш
усуллари билан узвий боғланган. Унинг моҳияти ижтимоий-иқтисодий ва
илмий-техникавий ривожланишнинг асосий мақсадларини танлаб олишдан,
ресурслардан самарали фойдаланишни ҳисобга олган ҳолда улар билан
баланслашган ҳолда таъминлашда белгиланган муддатларда уларга эришиш
бўйича ўзаро боғланган чора-тадбирларни ишлаб чиқишдан иборат бўлади.
мақсадли комплекс дастурларни ишлаб чиқишда қўлланилади.
“Дельфи” усули – анкета-сўровномалар асосида яширин тарзда кўп
турли индивидуал сўровлар амалга оширилади. Хар бир турдан сўнг
маълумотларни статистик қайта ишлаш амалга оширилади, жамоавий
мулоҳазалар шакллантирилади, турли хил мулоҳазалар фойдасига бўлган
далиллар умумлаштирилади. Қайта ишланган маълумотлар экспертларга
билдирилади, улар анкета саволларига яна қайтадан жавоб берадилар. Улар
рози бўлишлари ёки ўз фикрларини ҳимоя қилишлари мумкин. жараён 3-4
маротаба қайта такрорланади, натижада баҳолашлар диапазонининг
қисқариши амалга ошади ва объект ривожланиши истиқболига нисбатан
келишилган муфикр ишлаб чиқилади.
Демографик вазият – демографик вазият демографик жараёнлар
ҳолати, бирор йилда аҳолини маълум вақтда жойлаштиришдир. Одатда у
мамлакатга ёки алоҳида минтақанинг маълум ҳудудига татбиқ этилади.