Bahtiyorova Diyora Farhodjon qizi

Kartoshkani turli xil usullarda saklash jarayonida buladigan chikitlar mikdorini kuyidagi jadvalda kurish mumkin. 8-jadval

Saklash usullari	Chikitlar
	Vaznining tabiiy kamayishi	Chiriganlari	Mutlako chirigan	Usimtalari	Jami chikitlar
Uyumlarda	6,5	12,7	3,6	0,9	23,7
Konteynerlard a	7,3	3,1	1,4	0,4	12,2
Kutilarda	8,5	3,0	0,8	-	12,3
Kanor koplarda	4,9	8,4	1,4	1,4	16,4
Tur koplarda	7,1	3,6	0,6	0,7	12,0

Kurinib turibdiki, kartoshka idishlarda saklanganda, uyumlarga nisbatan chikitlar kariyb 2 marta kam. Idishlarda saklanganda yuklash, tushirishishlarini mexanizasiyalash xam yengillashadi.

Xudi shuningdek ozik-ovkatga muljallangan sabzi 0 +1^O S xaroratda yaxshi
saklanadi. Shunda xavoning nisbiy namligi 90-95% bulishi kerak. Xarorat -1^OS dan pasaytirilsa, ildizmeva tukimalari zararlanadi va ijobiy darajadan chikkandan keyin kasallanadi. Agar xarorat 2^O S dan kutarilsa, sabzi kukara boshlagani bilan kasallanadi. Ombor xavosi tarkibidagi SO2 ning konsentrasiyasini 3-5% dan oshirish ijobiy tasir etadi. Shunday muxitda mikroorganizmlarning rivojlanishi tuxtaydi, nafas olish va boshka moda almashinish jarayonlari sussayadi. Natijada majburiy tinim davri muddati chuziladi va sabzi usib ketmaydi. Birok SO2 konsentrasiyasi xaddan tashkari oshib ketsa, maxsulotning nafas olishi izdan chikadi. Uruglik sabzini saklash rejimi ozik-ovkat maxsulotlarini saklash rejasidan keskin fark kiladi. Uruglik uchun xaroratni 0—5^O S dan pasaytirmaslik kerak. Xarorat 0^OS ga yakinlashganida sabzidagi kurtaklarning tabakalanishi tuxtashi yoki butunlay nobud bulishi mumkin, chunki ular ildimevaning yuzasida joylashib, ximoyalanmagan buladi. Uruglik sabzi nav xususiyatiga karab, mu'tadil 0,5-1,5^OS va xavoning nisbiy namligi 95% ga yakin bulganda yaxshi saklanadi.
Yukoridagilardan kelib chikib, sabzi va kartoshkani saklashning optimal usullaridan biri boshkariladigan gaz muxiti ekanligi aniklandi. Shu bois bizlar mazkur bitiruv malaka ishini bajarishda oldimizga kuyilganmaksadga erishish uchun maxsulotlarni boshkariladigan gaz muxitida saklashda ta'sir etuvchi omillarni urgandik. Shu maksadda kuyidagilar urganildi:
- boshkariladigan gaz muxitining xarorati;
- nisbiy namligi;
- xavoning tarkibi.
Buni aniklash uchun maxsus sellofan xaltalar tayyorlanib, ularning ichidagi fizik parametrlar (bir necha variantlarda) urnatiladi. Shundan keyin ularda saklanadigan maxsulot sifatiga ta'siri urganib borildi. Olib borilgan tajribalar asosida sabzi va kartoshkani saklash uchun zarur bulgan gaz muxitining asosiy parametrlari aniklandi va tanlandi.
Shunday kilib sabzi va kartoshkani saklashning takomillashtirilgan yangi usuli ishlab chikildi va uning texnologik parametrlari kuyidagi jadvalda keltirilgan.