Baholash ishi va investitsiyalar

1.1-rasm. Mulkchilik tizimining namunaviy tuzilmaviy funksional modeli

Mulkchilik tizimining namunaviy funkcional tuzilmasini 1.4.1-rasmda ko'rsatilganidek tasvirlash mumkin. Unga ko'ra, o'zaro uzviy bog’langan M - mulk bozorlari (mulk turlari bo'yicha tasniflanuvchi), B - mulk turlari bilan bog’liq professional xizmatlar (qiymatini baholash, rieltorlik, kadastr, ekspertiza, brokerlik, dilerlik va shular kabi boshqa ifratuzilmaviy xizmatlar) bozorlari, S - mulkiy huquq subyektlari, ularning barchasi faoliyatini tartibga solib turuvchi R - regulyator kabi ushbu tuzilma tarkibiy qismlari fuqarolik huquqlari obyektlari (FHO) bilan bog’liq ijtimoiy-iqtisodiy-informatsion-huquqiy munosabatlarni amalga oshiradi.

Modelda (1.4.1-rasm) M, B, S, R elementlar orasidagi o'zaro bog’lanish chiziqlari ularni mulkiy munosabatlarda bo'lishini ko'rsatadi. Bunda mulkchilik tizimi undagi (1.4.1-rasm) barcha M, B, S, R elementlarning FHO bilan bog’liq ijtimoiy-iqtisodiy-informatsion-huquqiy munosabatlarni amalga oshirish faoliyati bilan harakatga keltiriladi.

Mulkchilik tizimining samaradorligi mulkdorlarning huquq va majburiyatlari, mas'uliyat va manfaatlarini samarali amalga oshirilishi uchun mulkiy munosabatlar uchun davlat tomonidan yaratilgan qulay shart-sharoitlar va mulkdorlik institutlari faolligi bilan belgilanadi. Bunda yaratilgan shart-sharoitlar sifatini risklar hamda siyosiy, iqtisodiy, ijtimoiy, huquqiy va boshqa omillarning kompleks ta'siri belgilaydi. Umuman olganda, bu shart-sharoitlar mulkdorning huquqiy xavfsizligi va mulkchilik tizimi modelining samaradorligi kabi xossalari birikmasidan iborat integral (kompleks) tushuncha bo'lib, FHOlarga va ular bilan bog’liq xizmatlarga bo'lgan talab va taklifni obyektiv shakllantirilishiga xizmat qiladi.