Baholash ishi va investitsiyalar

Mulk qiymatini baholash va boshqarish jarayoniga quyidagi omillar ta'sir ko'rsatadi:

1. Naf, daromad, foydalilik bilan bog’liq haridor talabi va maqsadi;

2. Hozirgi vaqtdagi va kelajakdagi naf, foydalilik, daromad;

3. O‘xshash obyektlarni yaratish xarajatlari;

4. Kutilayotgan va kelajakdagi naf, daromad, foydalilikni olishdagi risklar;

5. O‘xshash obyektlarga mulk bozorida bo'lgan talab va taklif nisbati.

6. Mulkni tasarruf qilishi yoki unga egalik hohishi, egalik qilishdan manfaatdorlilik darajasi;

7. Baholanayotgan va boshqarilayotgan mulk qiymatiga ta'sir qiluvchi likvidlik. Odatda likvid mulk obyekti uchun xaridor qo'shimcha haq to'lashga tayyor bo'ladi. Bunday mulk bozorda qayta sotilganda qo'shimcha kutish harajatlarisiz tezlik bilan pulga transformatsiyalanadi.

Baholash faoliyatining jahon va O'zbekiston tajribalarining tizimli tahlili asosida mulk qiymatini baholash tamoyillarini quyidagicha guruhlab tasniflash mumkin:

1) bozor muhiti bilan bog’liq tamoyillar;

2) mulkdor va baholovchining mulk to‘g’risidagi adekvat tasavvuri bilan bog’liq tamoyillar;

3) mulkni ishlatish xarakteri bilan bog’liq tamoyillar;

4) mulk qiymatlari va narxlarining shakllanishi bozori va uni (ya'ni MQNBni) milliy real iqtisodiyot (MRI) bilan regulyativ bog’liqligi hamda qiymat va narxning ekvivalentligi, o'zaro transformatsiyalanishi bilan bog’liq tamoyil.