Musiqa matematikasi
Matematika va musiqa chambarchas b o’gliqligi haqida ko’plab adabiyotlarda fikr yuritiladi (masalan [8]. [10], [37] ). Qadimgi yunon faylasufi Pifagor musiqa va matematika o’rtasidagi aloqani birinchi bo’lib kasb etdi. U tovush doktrinasini yaratdi, ovozning falsafiy matematik jihatlarini o’rgandi, hatto astronomiya bilan musiqani bog’lashga harakat qildi. Maxsus asbob bu(monoxord)dan foydalanib, Pifagor tovushlar o’rtasidagi matematik munosabatlarni aniqladi. Pifagor musiqa orqali shifo topuvchi kasalliklar nazariyasini ishlab chiqdi.
Ritmlarni raqamlar orasida ham toppish mumkin (14-rasmga qarang).
Ushbu rasmda dastlabki 100 ta natural sonlar o’sish tartibida joylashgan. Bu Pifagor kvadrati deb ataladi. jadvalga qarab 3,4 va 6 ga karrali sonlar ritiminiko’rishingiz mumkin.
1
|
2
|
3
|
4
|
5
|
6
|
7
|
8
|
9
|
10
|
11
|
12
|
13
|
14
|
15
|
16
|
17
|
18
|
19
|
20
|
21
|
22
|
23
|
24
|
25
|
26
|
27
|
28
|
29
|
30
|
31
|
32
|
33
|
34
|
35
|
36
|
37
|
38
|
39
|
40
|
41
|
42
|
43
|
44
|
45
|
46
|
47
|
|
49
|
50
|
51
|
52
|
53
|
54
|
55
|
56
|
57
|
58
|
59
|
60
|
61
|
62
|
63
|
64
|
65
|
66
|
67
|
68
|
69
|
70
|
71
|
72
|
73
|
74
|
75
|
76
|
77
|
78
|
79
|
80
|
81
|
82
|
83
|
84
|
85
|
86
|
87
|
88
|
89
|
90
|
91
|
92
|
93
|
94
|
95
|
96
|
97
|
98
|
99
|
100
|
14-rasm
Xulosa
Pifagor teoremasi shu qadar mashhurki, bu haqda eshitmagan odamni tasavvur qilish qiyin. Pifagor teoremasini isbotlashning bir necha yo'li borligini bilib oldim. Men bir qator tarixiy va matematik manbalarni, shu jumladan Internetdagi ma'lumotlarni o'rganib chiqdim va Pifagor teoremasi nafaqat uning tarixi uchun, balki uning hayotda va fanda muhim o'rin tutishi bilan qiziqishini angladim. Buni ushbu hujjatda menga bergan ushbu teorema matnining turli xil talqinlari va uni isbotlash yo'llari tasdiqlaydi.
Shunday qilib, Pifagor teoremasi geometriyaning eng asosiy va eng muhim teoremalaridan biridir. Uning ahamiyati shundan iboratki, ko'pgina geometriya teoremalari undan yoki uning yordami bilan olinishi mumkin. Pifagor teoremasi ham diqqatga sazovorki, u o'zi unchalik ravshan emas. Masalan, isosceles uchburchagi xususiyatlarini to'g'ridan-to'g'ri rasmda ko'rish mumkin. To'g'ri burchakli uchburchaga qancha qarasangiz ham, uning tomonlar o'rtasida oddiy bog'liqlik borligini ko'rmaysiz: c2 \u003d a2 + b2. Shuning uchun uni isbotlash uchun dalillar ko'pincha ishlatiladi. Pifagorning xizmati shundaki, u ushbu teoremaning to'liq ilmiy isbotini berdi. Olimning shaxsiyati qiziq, uning xotirasi tasodifan ushbu teorema tomonidan saqlanmagan. Pifagor - bu ajoyib ma'ruzachi, o'qituvchi va o'qituvchi, musiqa va raqamlarning uyg'unligi, mehr va adolat, bilim va sog'lom turmush tarziga qaratilgan maktabining tashkilotchisi. Bu bizga, uzoq avlodlarga yaxshi o'rnak bo'lishi mumkin.
Foydalanilgan adabiyotlar:
1.Benson D.. Music; A mathematical offering. Cambridge University Press,2006
2.Clader E. Why twelwe tones.The mathematics of musical tuning. Math. Intelligencer.2018.
3. Wright D. Mathematics and Music. Mathematical world.AMS 2009.
4.www.ZiyoNet.uz
5.www.Kitob.uz
6.www.Kutubxona.uz
5. Clader E. Why twelwe tones.The mathematics of musical tuning. Math. Intelligencer.2018.
6. Wright D. Mathematics and Music. Mathematical world.AMS 2009.
MUNDARIJA
1.Kirish--------------------------------------------------------------
2. Pifagor tarjimai holidan--------------------------------------
3.Pifagor teoremasining yaratilish tarixidan----------------
4.Pifagor teoremasini qo'llash----------------------------------
5. Xulosa-------------------------------------------------------------
Do'stlaringiz bilan baham: |