Бағдарламасы негізінде оқытуды көздейді. Оқулықтың жазылуында

Бөлімдері бірдей бөлшектерді салыстыру 
 
Ұзындығы 6 см болған кесінді сыз. Оның бөлігінің ұзындығы неше 
сантиметр болуын тауып, жауабын кесте түрінде жаз: 
Үлестер 
16 
26 
3
6 
46 
56 
Үлеске сай 
ұзындықтар (см) 
1 
2 
3 
4 
5 

---

192 
Бөлімі өзара тең (бірдей) болған кесенділердің: қайсысының алымы 
үлкен болса, сол бөлшек үлкен саналады; қайсы бірінің алымы кіші болса, 
сол бөлшек кіші саналады. 
Ұзындығы 12 см болған кесінді сыз. Оның бөлімінің ұзындығы неше 
сантиметр болуын тауып, жауапты кесте түрінде жаз: 
Үлестер 
12 
1
3 
1
4 
16 
Үлеске сай 
ұзындықтар (см) 
6 
4 
3 
2 
Алымы өзара тең болған 3 бөлшекті жаз. Бөлімі 8 болған 4 бөлшек жаз. 
Бөлімі 10 10 болған 5 бөлшек жаз. 
2. Алымы 5 болған 4 бөлшек жаз. 
3. Жұлдызшалардың орнына > немесе < белгіліренен дұрыс келетінін 
қой: 
1 . 3 , 2 . 4 , 1 . 1 
4 4 5 5 2 3 
Бөлімдері бірдей бөлшектерді қосу мен азайту 
Мәселе. Анасы тортты 8 бөлікке бөлді. Бір бөлегін үшінші ұлына, 
екінші бөлігін үлкен ұлына берді. Екі ұлы торттың қанша бөлігін алды? 
Шешуі. Кіші ұлы торттың 1 бөлігін, үлкен ұлы 2 бөлігін алды. Екі ұлы
8 8
бірге торттың 1 + 1 = 1 +2 = 3 бөлігін алды. 
8 8 8 8 
Бердей бөлімді бөлшектерді қосу үшін: 
1) олардың алымдары қосылады; 
2) нәтиже қосынды алымына жазылады; 
3) берілген бөлшек санның бөлімі бөліміне жазылады. 
1. Ұзындығы 10 см болған АВ бірлік кесіндіні тең 10 бөлікке бөлінеді. 
А С D B 
АD кесінді АВ-ның 7 бөлігін құрайды. Соған ұқсас,
10 
АС = 4 , СD = 3 екендігі көрініп тұрады. Бұларды есептеп табу да
10 10 
мүмкін.
AD – AC = CD немесе 7 - 4 = 7 - 4 = 3 

---

193 
10 10 10 10 
Бірдей бөлімді бөлшектерді азайту үшін; 
1) азайғыштың алымынан азайтқыштың алымын азайтамыз; 
2) нәтиже айырманың алымына жазылады; 
3) берілген бөлім айырманың бөліміне жазылады. 
Алым мен бөлім айырманың бөлеміне жазылады. 
Алымы мен бөлімі өзара тең бөлшек 1-ге тең. Бұл — бүтін неше тең 
бөлікке бөлінген болса, сол бөліктің бәрі алынғанын білдіреді. 
2. Қосындысы төмендегі сандарға тең болған бөлшектер түз. 
3. Алымы төмендегі сандарға тең болған бөлшек түз. 
4. Төмендегі бөлшектерге қандай бөлшектерді қосықанда қосынды бірге 
тең болады?