«badiiy nutqni tahlil qilish usullari»


Kalamburlar (so’z o’yini, tajnis)



Download 308,36 Kb.
Pdf ko'rish
bet19/60
Sana14.02.2022
Hajmi308,36 Kb.
#447588
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   60
Bog'liq
badiiy nutqni tahlil qilish usullari

Kalamburlar (so’z o’yini, tajnis)
- so’zlar yoki so’z birikmalarining 
ma’nosida farqlanuvchi, ammo tovush jihatidan o’xshashiga asoslanuvchi obrazli 
ibora sanaladi. Kalambur - atayin yoki beixtiyor yuzaga kelgan ikki ma’nolilikni 


23 
o’z ichiga olgan nutqning figurasi bo’lib, so’zning ikki yoki undan ortiq 
ma’nolarining yoki ular tovushlaridagi o’xshashliklarining ishlatilishi natijasida 
paydo bo’ladi. Masalan: Ta’sirchan kishi sumalakka o’xshash bo’ladi: bir oz 
isitsangiz, 

erib ketadi. 
(K.Prutkov). Quyida esa kalamburning bir necha 
ko’rinishlari bilan tanishamiz: 
a) paronomaziya: Ular endi yo’q, boshqalarni esa 
davolashmoqda

b) yolg’on etimologizatsiya: Haqiqiy 
turmush, 
uning
tur va mushlaridan 
tarkib topgan bo’ladi. 
c) zyugma: xaridlar qildim: 
kumush uzuk
va 
issiq pataklar. 
d) konkretlashtirish: 
Yakshanba kunlari ichishni tashladim, shanba kunlari 
icha boshladim. 
Kalamburlarda ko’p ma’nolikka va omonimlikka asoslangan so’z o’yinlari 
yuzaga keladi. Kalamburlardan latifalar paydo bo’ladi. Kalamburlarni 
V.Mayakovskiyning ijodida, Umar Hayyom, A.P.Chexov, Kozma Prutkovning 
satirik she’rlarida topsak bo’ladi. Nutqning figurasi (obrazli iborasi) nima? 
“Figura” so’zi lotin tilidan kirib kelgan bo’lib, “tashqi ko’rinish, obraz, qiyofa” 
ma’nosini anglatadi. Bu termin badiiy nutq haqida gapirayotganimizda qanday 
ma’no anglatadi? Figuralarga nutqning sintaktik ifoda vositalari taaluqli: ritorik 
so’roq gaplar, undovlar, murojaatlar. 
Evfemizm
- ma’no jihatidan neytral bo’lgan va hissiy jihatdan og’ir so’z 
yoki tasviriy ifoda bo’lib, ular odatda matnlarda va ochiq jamoatda boshqa beadab 
va o’rinsiz sanaluvchi boshqa so’z va ifodalarning o’rnini almashtirish uchun 
qo’llaniladi. 

Download 308,36 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   15   16   17   18   19   20   21   22   ...   60




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish