Бадиий таҳлил асослари

Ретрокич
— ўтмишда расм бўлган нарсаларни йиғиш ва ўшаларга ўхшатиб 
тайёрланган товарлардан иборат кич. Ҳозир кўпчилик ўтмишга тегишли 
қутилар, ҳайкалчалар, гиламчаларни коллекция қилишга қизиқади. Шу 
ҳолат ҳисобга олиниб, ишлаб чиқариладиган маданий товарларга ретрокич 
дейилади. 2. 
Бозор кичи
– қайбир жиҳатлари билан халқ амалий санъати 
намуналарига ўхшаб кетадиган танга йиғиладиган мушук, майда пуллар 
ташлаб қўйилишига мўлжалланган кийик, бургут, йўлбарс ҳайкалчалари ва 
шунга ўхшаш ўз йўналишини тез-тез ўзгартириб туришга мойил товарлар 
шаклидаги кичлар. 3. 
Неокич
– чироқли авторучка, термометрли қистиргич, 
тўппончасимон зажигалка, очқичли тароқ сингари кутилмаган қўшимча 
функцияси билан ақлни шоширадиган турли совғабоп маданий товарлар. 
 
Кичга деярли ҳамиша муайян қолипдан чиқмаган ҳолда сохта 
оригиналлик, ҳашамдорлик хос. Асл санъат асарларидан фарқли ўлароқ кич 
ҳеч қачон савол туғдирмайди, балки олдиндан тайёрлаб қўйилган қолипдаги 

---

295 
жавобларни тақдим этади холос. У руҳий изланишларга ундамайди, балки 
кишини хотиржамлик ва бемалолликка чақиради. Кич олдин яратилган 
юксак бадиий образларнинг жўнлаштирилган ва сийқаси чиққан нусхасини 
юзага келтиради. Юксак санъат намуналаридан фойдаланиш ҳисобига кун 
кўрадиган кич баъзан сирли, қизиқарли бўлишни ҳам даъво қилади. Аммо 
тақлидга асослангани учун катта қимматга эга бўлолмайди. Шу боис кич 
бадиий жиҳатдан ғариб ва маънавий томондан шубҳали, бозорбоплик учун 
эстетик томонни қурбон қиладиган ҳодиса саналади. Агар классик санъат 
учун борлиқ билан бадиий образнинг ўзаро мувофиқлиги идеал саналган 
бўлса, оммавий постмодерн маданият ясама нарсалардан кич ўстириб 
чиқариб, харидоргирликни бирламчи кўрсаткичга айлантиради.
Универсализм
. Постмодерн эстетикада ғоят кенг тарқалган бу 
тушунча бир қатор маъно қатламларига эгадир. Универсализмнинг энг 
қадимий 
бирламчи
маъноси бутун инсониятни ҳалокатдан қутқаришни 
англатиб, жаҳоний динларнинг асосини ташкил этган ғояни билдиради. 
Яъни ислом, христианлик, мусовийлик сингари динлар инсон ва инсониятни 
гуноҳлар, демакки, муқаррар ҳалокатдан қутқариш мумкин деб ҳисоблайди 
ҳамда шунга интилади. Атаманинг