Бадиий ижодиёт маркази

7. Усуллар усида ишлаш. 
Тўгарак аъзоларига доирада терма усуллар, ―Тантана‖, ―Сарбоз‖, ―Олтин 
кўл‖, ―Шодлик‖, ―Қўш-қарс‖ нинг 1-2 қисмлари устида ишлаш юзасидан 
назарий ва амалий билим ва кўникмалар берилади. 
 
ШОДЛИК 
Ф. Олимов мусиқаси. 
Доира ва фортепиано учун 
мослаштирувчи И.Икромов. 

---

87 

---

88 

---

89 

---

90 

---

91 

---

92 

---

93 

---

94 

---

95 

---

96 

---

97 

---

98 

---

99 
8.
 
Концерт фаолияти программаларини саҳнада ижро этиш. 
Марказларда фаолият кўрсатаѐтган ѐш доирачилар тўгарагининг концерт 
гуруҳи мактабларда, турли маданий-оммавий тадбирларда ўз дастурлари билан 
иштирок этишади. 
 
Изоҳ: 
Биринчи ўқув йилида ўтилган мавзулар мураккаблаштирилган 
ҳолда 
ўргатилади. 
Ҳаракатлар 
такрорлансада, 
бирмунча 
такомиллаштирилади ва ҳаракатлар тезроқ бажарилишини талаб этади.
 
 
 

---

100 
“Фольклор” ёш доирачи тўгараги ўқув қўлланмаси 
(6 ёшли тўгарак аъзолари учун) 
 
1.Кириш.
Бак усули, бармоқларни очиқ ҳолда ҳаракатлантириш ва уни бумдан 
фарқини тушунтириш. Бум усули қўл ҳаракати ѐпиқ ҳолда машқ қилиш.
―Катта бак‖
 
доиранинг чеккасига кафт билан ҳамда бармоқларни керган 
ҳолда мембрана ўртасига уриб, ижро этилади. Бу билан кучли, жарангдор 
товушга эришилади. 
―Кичик бак‖
 
ни чалиш учун доира терисининг чети - гардишга яқин 
ерига, тўртинчи бармоқ кескин урилиб, ижро этилади. Бошқа бармоқлар 
керилган ҳолда бўлиб, терига тегмайди. Бунда жарангдор, янгроқ товуш 
чиқади. 
Ўнг қўлда ―Катта бум‖ товушни ижро этиш учун қўл бармоқларини 
жуфтлаган ҳолда, чолғуга зарб урилади. 
Ўнг қўл учун мўлжалланган ―Кичик бум‖
 
ижросида ўрта бармоқни сал 
буккан ҳолда зарб урилади. Кичик бум ҳам ката бум урилган жойга урилади. 
2
.
 Оддий бўлган терма усуллар. 
 
Ўнг қўлни бир марта ҳаракатлантириш, чап қўлни уч марта 
ҳаракатлантириш усулларини машқ қилиш. Оддий усуллар асосан биринчи йил 
қатнашувчи тўгарак аъзолари учун қўлланилиб, улар ичига ―Бак‖ ва ―Бум‖ 
усуллари киритилиб, уларни ижро этиш жараѐнида соф ва равон ижро этишга 
эришиш мақсадга мувофиқдир. 
Товуш чиқариш усуллари, ―Катта бум‖ товушини ижро этиш учун қўл 
бармоқларини жуфтланган ҳолда, чолғуга зарб урилади.
―Кичик бум‖ ўнг қўл учун мўлжалланган ―Кичик бум‖ ижросида ўрта 
бармоқни сал буккан ҳолда зарб урилади. 
―Катта бак‖ доиранинг чеккасига кафт билан ҳамда бармоқларни керган 
ҳолда мембрана ўртасига уриб, ижро этилади. Бу билан кучли, жарангдор 
товушга эришилади.
―Кичик бак‖
 
ни чалиш учун доира терисининг чети - гардишга яқин 
ерига, тўртинчи бармоқ кескин урилиб, ижро этилади. Бошқа бармоқлар 
керилган ҳолда бўлиб, терига тегмайди. Бунда жарангдор, янгроқ товуш 
чиқади.
Чап қўлдаги ―Кичик бак‖ ўнг қўлдаги кичик бак сингари доира 
терисининг чети - гардишга яқин ерига тўртинчи бармоғни кескин уриб, ижро 
этилади. Бошқа бармоқлар керилган ҳолда бўлиб, терига тегмайди. Бунда 
жарангдор янгроқ товуш чиқади.