Бадиий ижодиёт маркази

бешик 
қўшиғи
; Алла, 
тўй қўшиқлари
; Лапар, 
ѐр-ѐр; мавсум 
маросим қўшиқлари
; 
―Читти гул‖. Болалар ўйинлари ва ўйин 
билан 
айтиладиган 
қўшиқларнинг 
кўплари йил фасллари билан боғланган. 
«Бойчечак », «Лайлак келди-ѐз бўлди», 
«Қурбақа», 
«Қалдирғоч» 
сингари 
қўшикларни болалар том бошларида, 
далаларда, қишлоқ кўчаларида, девор-
томларида айтишади. Кўп қўшиқлар ота-
оналарнинг меҳнат жараѐни билан боғланган. Улар болаларнинг «Тепдим 
сандик очилди» сингари қўшиқларига ўхшаб тўқилган. 
Улар мавзу жиҳатдан жуда кўп турларга бўлинади.
Болаларнинг ѐшлигидан бошлаб руҳий 
чиниқтиришда қофиядош сўзларни оҳангдор 
қилиб айтишга ўргатишда фольклор қўшиқлар 
ва ўйинларининг тарбиявий аҳамияти катта.
 
Ўйин рақс фольклори 
Читти гулей, читти гул, 
Этагингга гул босдим. 
Ҳаю читти гул, 
Ҳаю читти гул. 
Қўлинг гулбоғда бўлсин, 
Белинг белбоғда бўлсин. 
Ҳаю читти гул, 
Ҳаю читти гул. 

---

11 
Болалар фольклорида шундай қўшиқлар борки, уларнинг айримлари 
қадимги даврларда муайян маросим ва урф–одатлар билан боғлиқ бўлган. 
Шундайлардан бири ―Бойчечак‖ қўшиғи. 
Бойчечагим боласи, 
Қулоғида донаси. 
Донасин олай десам,
Чиқиб қолди онаси. 
Қаттиқ ердан қаталаб чиққан бойчечак, 
Юмшоқ ердан югуриб чиққан бойчечак. 
Болаларнинг фикрлаш доирасини кенгайтиришда, уларни воқеа ва 
фасллар билан таништиришда мавсум қўшиқларининг аҳамияти катта. ―Офтоб 
чиқди оламга‖ каби қўшиқлар шулар жумласидандир. 
Офтоб чиқди оламга, 
Югуриб бордим холамга. 
Ана дала, ер. Деди, 
Холам ўтин тер деди. 
Ўтин тердим бир қучоқ, 
Билмадим сира чарчоқ. 
Холам кулча ѐпдилар, 
Пешонамдан ўпдилар. 
Қиз болаларнинг тўп (копток) ўйинларида қуйидаги қўшиқ ижро 
қилинган.
Бирим-билан,
Олтим-олтов, 
Икким-илон, 
Еттим-етов. 
Учим-учак, 
Саккизим-сақлан, 
Тўртим-тўшак,
Тўққизим-тўқлан, 
Беши-бешов, 
Ўним-бужмак.
Бу қўшиқ коптокнинг ер ѐки деворга урилишига ҳамоҳанг бўлиб, у 
орқали ютуқлар сони ҳисобланади. 
Тўп ўйинида ютган қиз ўз шодлигини қўшиқ қилиб куйлаши ѐки бирор 
ўйинда ютқазган ўртоғига шарт қўйиши мумкин.