Бадиий ижодиёт маркази

 
3.
 
Тик туриш қонун қоидалари. 
 
Доира икки ҳолатда чалинади: ўтириб ва тик турган ҳолда. Албатта, бу 
маълум шарт-шароитларга боғлиқдир. Чолғучи, асосан ижро жараѐнида кўпроқ 
тик турган ҳолда, оркестр ва ансамбль таркибида эса кўпроқ ўтирган ҳолда 

---

101 
чалади. Доирани туриб чалганда, оѐқлар оралиғи елка кенглигида туриши 
мақсадга мувофиқдир. Иккала қўл тирсаклари гавдага тегиб турмаслиги лозим. 
Ҳар доим ижро этиш мобайнида қўллар қотиб, толиқмаслиги учун доирани 
юқорига кўтариш, қуйига тушириш қўл, билак ва тирсакларининг 
ҳаракатларини енгиллаштиради.
 
 
4.
 
Катта рез усулини бошланғич босқичларини ўрганиш. 
 
―Рез‖ доира ва бошқа барча урма-зарбли чолғуларнинг энг ривожланган 
мураккаб ижро усулидир. ―Рез‖
 
ўнг ва чап қўл зарбларининг бирин-кетин 
узлуксиз ҳаракатидан ҳосил бўлади.
―Рез‖ усулини пухта ва мукаммал ўзлаштирмоқ учун урма чолғуларга хос 
воситаларни эгалламоқ зарур. Бу жараѐн, айниқса, триоль усулига хос хилма-
хил акцент (урғулар) дан ташкил топган машқларга асосланса, мақсадга 
мувофиқ бўлади.
Бу машқларни қанчалик енгил, чаққонлик билан ижро этишга эришилса, 
рез усули ҳам шунчалик енгил ва тўлиқ ўз ифодасини топади. 
5.
 
Оддийликдан мураккабликка қараб йўналган терма усуллар 
жамламаси, қўл ҳаракати тезлигини сонини ошиши. 
 
Оддий Андижон полкаси, Қўқонча, Сарбоз усулларини чуқур 
ўзлаштирган тўгарак аъзоларининг маҳоратларини кўриб чиқилгандан 
сўнггина, мураккаб бўлган усулларни ўргатишга ўтиш, мақсадга мувофиқ 
ҳисобланади. 
 
 
6. Ўтилган дастурни ўзлаштирган ўқувчига Андижон полкасини 
ўргатиш.
Ўқувчиларнинг доирада ижрочилик маҳоратини бир маромда яхши 
ривожлантиришлари учун тўгарак раҳбари уларнинг имкониятларига қараб 
керакли топшириқлар бериб бориши лозим. Бу топшириқларининг 
бажарилишини тўгарак раҳбари ҳар бир дарс машғулотлари мобайнида назорат 

---

102 
қилиб туриши мақсадга мувофиқдир. Шу асосида Андижон полкасини чалиш 
усуллари ўргатилади.