B. X. Azizkulov, B. K. Janzakov iqtisodiy siyosatga kirish samarqand



Download 1,99 Mb.
Pdf ko'rish
bet41/120
Sana07.06.2023
Hajmi1,99 Mb.
#949546
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   120
Bog'liq
B. X. Azizkulov, B. K. Janzakov iqtisodiy siyosatga kirish samar

Monopoliyalarning turlari 
quyidagilardan iborat: 
1. Bozorni qamrab olish darajasiga ko‟ra

a) sof monopoliya; 


78 
b) oligopoliya; 
v)monopoliya
.
Sof monopoliya 
– tarmoqdagi yagona ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchining 
narx va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi yakka hukmronlik holati 
hisoblanadi. Masalan, O‘zbekistonda sof monopoliyalar sifatida ―O‘zbekiston havo 
yo‘llari‖ DAK, ―O‘zbekiston temir yo‘llari‖DAK, toshkent aviatsiya ishlab 
chiqarish birlashmasi shular jumlasidandir. 
Oligopoliya 
– tarmoqdagi bir necha yirik ishlab chiqaruvchi yoki 
sotuvchining narxi va ishlab chiqarish hajmini belgilashdagi hukmronlik holati 
hisoblanadi. Oligopolist–ishlab chiqaruvchilarga O‘zbekistonda tsement (asosan, 
Bekobod, Kuvasay, Ohangaron, Navoiy shaharlarida joylashgan), ko‘mir (Angren 
shahri, Surxondaryo viloyatining Sariosiyo (SHargun) va Boysun (To‘la) 
tumanlarida joylashgan) ishlab chiqarishni misol keltirish mumkin. 
Monopoliya
– tarmoqdagi ishlab chiqaruvchi yoki sotuvchilar soni juda 
ko‘p bo‘lib, ular tovar yoki xizmatlarining yagona iste‗molchisi yoki xaridori 
mavjud bo‘lgan sharoitdagi yakka hukmronlik holati hisoblanadi. Bunga 
―O‘zDEUavto‖ korxonasi yaqqol misol bo‘la oladi. 
2. Monopoliyaning vujudga kelishi sababi va tavsifiga ko‟ra

a) tabiiy monopoliya; 
b) legal monopoliya; 
v) sun‗iy monopoliya.
Tabiiy monopoliya 
– korxonaning texnologik xususiyatlari sababli 
mahsulotga bo‘lgan talbni qondirish raqobat mavjud bo‘lmagan sharoitda 
samaradorlik amalga oshiruvchi tovar bozorining holatidir. Bunda ishlab chiqarish 
hajmi ko‘payadi, tovar birligiga to‘g‘ri keluvchi xo‘jalik xarajatlari kamayib 
boradi. 

Download 1,99 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   37   38   39   40   41   42   43   44   ...   120




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish