B. U. Nasirov Bakalavriatning barcha yo‘nalishlarining 1-bosqich talabalari uchun

MUSTAQIL TA’LIMNI TASHKIL QILISH

Mustaqil ta’limni amalga oshirish bugungi kun ta’lim jarayonining muhim bo‘g‘inlaridan biri sifatida amalda joriy etilgan bo‘lib, uni tashkil qilish jarayonlari va uslublari yildan-yilga takomillashtirib borilmoqda. Mustaqil ta’lim talabalarning qo‘shimcha bilim va ma’lumotlarga ega bo‘lishi, o‘z ustida ishlash malakasi va mas’uliyatining shakllantirilishi, mazkur jarayonda xosil qilingan turli malakalarning takomillashtirib borilishi asnosida talabalarning kelgusida etuk va malakali mutaxassislar bo‘lib etishishlari uchun asos bo‘lishi lozim bo‘lgan omillardan biri sifatida muhim ahamiyat kasb etmoqda. Fanning muayyan qismlarini o‘rganish va o‘zlashtirishni talabalar tomonidan mustaqil ravishda amalga oshirilishi mustaqil ta’limning mazmunini tashkil qilar ekan, uning tashkil etilishi, aniq maqsad va vazifalarning qo‘yilishi hamda yo‘nalishlarning aniqlanishi bu jarayonni amalga oshirilishini osonlashtiradi. Ayni vaqtda talabalarning mustaqil ta’limni amalga oshirish jarayonida e’tibor berilishi lozim bo‘lgan asosiy jihatlar, mavzularning asosiy xususiyatlari, ularning tadqiq qilinishi va o‘rganilish uslublari, mustaqil ishlarning tayyorlanish usullari va turlari, mavzularning mazmunidan kelib chiqqan holda mustaqil topshiriqlarni bajarish shakllarining xilma-xilligi talabalarning bu jarayonni to‘liq bajarish va maqsadga erishish imkoniyatlarini oshiradi.

Mustaqil ta’limni amalga oshirilishi jarayonida quyidagilarga alohida ahamiyat berish zarur bo‘ladi:
Mustaqil ta’limni tashkil qilish namunaviy va ishchi o‘quv rejalariga mos ravishda amalga oshirilishi;
Mustaqil ta’limni tashkil qilish va uni amalga oshirish kafedra yig‘ilishida muhokama qilinib, ma’qullanganligi;
Mustaqil ta’limni tashkil qilish va mustaqil ta’lim uchun belgilangan mavzular fan dasturi va ishchi dasturda belgilangan tartibda ishlab chiqilib, tasdiqlanganligi;
Mustaqil ta’lim uchun ajratilgan mavzular muayyan bir mavzuning biror qismini yoritib bergan holda umumiy tasavvur hosil qilish va ayni vaqtda bilim olish uchun yo‘naltirilganligi;
Mustaqil ta’limni tashkil qilishda mavzular yuzasidan adabiyotlar (manbalar) ro‘yxatining oldindan talabalarga taqdim qilinishi;
Mustaqil ta’limni tashkil qilishda aniq maqsadning belgilanganligi va rahbar (o‘qituvchi) tomonidan aniq topshiriqning qo‘yilishi.
Mustaqil ta’limni tashkil qilish jarayonida mustaqil ta’lim mavzularini tayyorlash shakllarining avvaldan belgilab berilishi ((reja (oddiy yoki murakkab) asosidagi konspekt, tezislar, xronologiya, jadvallar va boshqa shakllarda yozma, og‘zaki yoki ijodiy ish (referat) tarzida));
Mustaqil ta’lim natijalarining rahbar (o‘qituvchi) tomonidan tekshirish jarayoni (shakllari) va uning baholanish tartiblari va ballar miqdorlarining talabalarga avvaldan taqdim qilinishi.
Quyida sanab o‘tilgan shartlarning har birining alohida xususiyatlari haqida so‘z yuritamiz.
I.1. Mustaqil ta’limni tashkil qilishning namunaviy va ishchi o‘quv rejalariga mosligi.
Mustaqil ta’limni tashkil qilish namunaviy va ishchi o‘quv rejalariga mos ravishda amalga oshirilishi quyidagi talablarga mos kelishi ko‘zda tutiladi:
Mustaqil ta’limni tashkil etilishi eng avvalo barcha ta’lim yo‘nalishlarining namunaviy va ishchi o‘quv rejalariga asoslangan holda belgilangan bo‘lishi shart.
“O‘zbekistonning eng yangi tarixi” fani barcha ta’lim yo‘nalishi namunaviy va ishchi o‘quv rejasi bo‘yicha nomutaxassis yunalishidagi fakultetlarning I bosqich talabalariga o‘tilishi belgilab qo‘yilgan.
Bir semestr davomida mustaqil ta’limni amalga oshirilishi ko‘zda tutilib, unga ajratilgan soatlar miqdorining taqsimotini quyidagi o‘quv-uslubiy xarita tarkibiga kiruvchi jadvalda ko‘rish mumkin:

Fan	Kurs	Semestr	Mustaqil ta’lim soatlari miqdori
O‘zbekistonning eng yangi tarixi	1	1 yoki 2	60
Jami	1	1 yoki 2	60