Б. Сапаров ф а л с а ф а

Таянч тушунчалар: 
Гносеология, эпистемология, билиш шакллари, 
ҳиссий билиш, ақлий билиш шакллари, 
тафаккурнинг 
ижтимоийлиги, 
метод, методология, диалектика, софистика, эклектика, метафизика, 
синергетика. 
Такрорлаш учун саволлар 
1. «Гносеология» ва «Эпистемология» тушунчаларини гапириб беринг? 
2. Ҳиссий билиш ва унинг шаклларини гапиринг? 
3. Ақлий билиш шаклларига нималар киради? 
4. «Метод» ва «Методалогия» деганда нимани тушунасиз? 
5. Диалектик методнинг моҳияти нимадан иборат? 
5. Софистика, эклектика, метафизика услубларини гапириб беринг? 
6. Синергетика ҳақида нималарни биласиз? 

---

95 
7-МАВЗУ. ЖАМИЯТ ВА ТАРИХ ФАЛСАФАСИ. ҚАДРИЯТЛАР 
 
Режа: 
1.
Жамият ҳақидаги фалсафий таълимотлар тарихи. Жамият пайдо 
бўлишининг илмий асослари. 
2.
Жамият ҳаѐтига цивилизация таъсири, цивилизация типлари. 
3.
Ўзбекистоннинг цивилизациялашган тараққиѐти. 
4.
Қадриятларнинг инсон ва жамият ҳаѐтидаги ўрни.
 
Жамият фанга маълум тизимлар 
орасида энг мураккаби бўлиб, уни 
ўрганиш 
жиддий 
қийинчиликлар 
туғдиради. Жамият ҳаѐти жуда фаол 
бўлиб, ҳар бир халқ ўзининг алоҳида, 
бетакрор тарихига эга. Жамият ҳаѐтининг барча жараѐнлари бир-бири билан 
шу даражада узвий боғлиқки, баъзан турли вазиятларда белгиловчи ва 
белгиланувчи жараѐнлар ўрин алмашади. Тарихий жараѐнда тасодифлар ва 
субъектив омил айниқса муҳим рол ўйнайди.
Инсоният азалдан жамоа бўлиб яшайди. Умумбашарий маънода жамият 
одамзотнинг умри, ҳаѐти ўтган ҳамма даври, жой ва ҳудуди билан боғлиқ 
бўлган барча ўзгариш ва жараѐнларни ифода этади. Жамият – муттасил 
равишда ривожланувчи, такомиллашиб борувчи мураккаб тизим. Жамият 
билан боғлиқ масалалар азалдан кўплаб мутахассисларнинг диққатини 
тортиб келади. Фан тарихида бу мавзуга доир турлича қарашлар, ғоялар ва 
таълимотлар мавжуд. Бу масалалар қадимги авлодларимиздан қолган 
«Авесто», «Ўрхун- Энасой тошбитиклари»да, ал- Хоразмий, ал- Бухорий, ал- 
Беруний, Нажмиддин Кубро, мирзо Улуғбек, Алишер Навоий, Бобу рва 
бошқа алломаларнинг меросида ѐрқин ифодасини топган.
Жамият ҳаѐти асрлар оша олимлар ва файласуфларнинг тадқиқот 
объекти бўлиб келмоқда. У турли фанлар, чунончи: социология, тарих, 
сиѐсатшунослик, ҳуқуқшунослик, этнография, иқтисодий назария ва 
ҳоказолар доирасида ўрганилади. Фаннинг вазифаси – жамият тузилишини