Б. С. Мусаев а г р о к и м

Ўғитлаш тизимининг мақсади ва вазифалари
Ўғитлаш тизимининг асосий мацсади алмашлаб экиш 
шароитида ўғитлардан оқилона фойдаланишга йўналти- 
рилган ташкилий, хужалик, агрокимёвий ва агротехни- 
кавий тадбирларни ҳисобга олган ҳолда қишлоқ хужалик 
экинларидан мўл ҳосил олиш учун энг мақбул ўғит тури, 
меъёри, қўллаш мудцатларини белгилашдир. 
Тизимни 
ишлаб чиқишда экинларнинг биологик хусусиятлари, 
режалащтирилган ҳосил миқцори, тупроқ-иқлим ша­
роитлари, 
ўғитларнинг асорати (кейинги таъсири), 
алмашлаб экиш жараёнида озиқ моддалари баланси, 
ўғитларнинг ҳосил сифати ва тупроқ унумдорлигига 
кўрсатадиган таъсирига алоҳида эътибор берилади.
Ўғитлаш тизими одатда ҳар бир пайкалга узоқ муд­
дат давомида режа асосида ўғит киритиш учун ишлаб 
чиқилади ва ўз олдига қуйидаги 
асосий вазифаларни 
қўяди:
— экинлар ҳосилдорлигини ошириш ва ҳосил сифа­
тини яхшилаш;
— тупроқлар унумдорлигини ошириш ва уларни 
унумдорлик жиҳатидан бир жинсли бўлишига эришиш;
— ўғитлардан самарали фойдаланиш, жадал деҳ- 
қончилик юритиш ва атроф-муҳит муҳофазасини тўғри 
йўлга қўйиш.
Хўжаликларнинг ихтисослашуви ва алмашлаб экиш 
майдонларининг чорвачилик фермаларидан узоқ-яқин- 
лигига қараб уларда учта кўринишдаги ўғитлаш тизи- 
мидан биттаси қўлланилади:
— маҳаллий-минерал ўғитли тизим. Бунда маҳаллий 
ўғитлар (гўнг, компостлар, торф, кўкат ўғитлар) мине­
рал ўғитлар билан биргаликда қўлланилади;
— фақат минерал ўғитларни қўллашга асосланган 
тизим;
— фақатгина маҳаллий ўғитларни қўллашга асос­
ланган тизим.

---

Экинларнинг ўғитга бўлган талабини аниқлашнинг 
физиологик асослари
Озиқ моддаларни усимликлар томонидан ўзлаштири-