B. Q. Xaydarov

• 
vergullarga e’tibor bermasdan ular ko‘paytiriladi;
• 
hosil bo‘lgan ko‘paytmaning o‘ng tomonidan, shu ikkala kasrda birgalikda 
verguldan keyin nechta raqam bo‘lsa, shuncha raqam vergul bilan 
ajratiladi.
2-misol.
Bu qoidaga ko‘ra 3,6 ni 5,2 ga ko‘paytiraylik.
Tushuntirish.
Vergullarga e’tibor bermay, 36 va 52 sonlarni ko‘paytiramiz:
36 ∙ 52 = 1872 ni hosil qilamiz. 
Har ikki ko‘paytuvchida verguldan keyin bittadan, jami 
2 ta raqam bor
.
 
Shuning uchun 1872 ko‘paytmaning o‘ng tomonidan
2 ta raqamni vergul bilan ajratamiz. Natijada 18,72 ni hosil 
qilamiz. 
Ko‘rib turganingizdek, har ikkala holda ham bir xil natijaga keldik.
Eslatma.
Ko‘paytirishni “ustun” shaklida bajarishda qo‘shishdagidek vergul 
tagiga vergul yozilishi shart emas.
3-misol.

13,12 ∙ 1,8 ko‘paytmani topaylik.
 
Ko‘paytuvchilarda vergullardan keyin jami 
3 ta raqam bor. 
Shuning uchun ko‘paytmada ham 
3 ta raqamni vergul bilan ajratamiz.
Ko‘paytmaning raqamlarini vergul bilan ajratishda raqamlar 
yetarli bo‘lmagan hollarda ko‘paytmaning chap tomoniga keragicha nollar yoziladi.
1 3,1 2
 
1,8
1 0 4 9 6
1 3 1 2
2 3,6 1 6
x
+

 3,6

 5,2

 7 2
1 8 0
1 8,7 2
x
+
 O‘NLI KASRLARNI KO‘PAYTIRISH
64
Bilimlarni boyitamiz
http://eduportal.uz

---

111
4-misol.

0,034 va 2,12 sonlarini ko‘paytiraylik.
Tushuntirish.
 
34 va 212 sonlarining ko‘paytmasi 7208 ga teng. 
Ko‘paytuvchilarda verguldan keyin jami
5 ta raqam bor. Ko‘paytmada esa 4 ta raqam bor. 
5 ta raqamni vergul bilan ajratish uchun uning chap tomoniga 
yana bitta 0 yozamiz va vergulni qo‘yamiz. Albatta, bu holda 
bo‘linmaning butun qismi 0 ga teng bo‘ladi. Natijada 
0,07208 ni hosil qilamiz.
O‘nli kasrlarda ham oldin o‘rganilgan ko‘paytirish qonunlari o‘rinli bo‘ladi.