B. Q. Xaydarov

Bilish
1.
Qaysi javobda kub hajmi formulasi keltirilgan?
A.
V
 = 
abc
;
B.
V
 = 
a
3
; 
D.
S
 = 
ab
;
E.
S 
= 
a.
2.
Qaysi javobda 
to‘g‘ri burchakli parallelepiped sirtining yuzi formulasi 
keltirilgan:
A.
S
 = 
ab
;
B.
S 
= 
a
2
; 
D.
S
 = 
6
 
a
2
; 
E.
S 
= 
2
(ab + bc + ac).
Tushunish
3.
To‘g‘ri burchakli parallelepipedning nechta yog‘i bor?
A.
12 ta; 
B.
4 ta;
D.
6 ta; 
E.
16 ta.
4.
Raqamlar bilan belgilangan nomlarga harflar bilan belgilangan
formulalarni mos qo‘ying. 
1.
Kub hajmi;
2. 
Kvadrat yuzi;
3.
To‘g‘ri burchakli parallelepiped hajmi; 
A.
S
= 
a
2
;
B.
V
= 
a
.
b 
.
c
;
D.
V
= 
a
3
.
Qo‘llash
5.
Qirrasi 6 dm bo‘lgan kub sirtining yuzi va hajmini toping. 
7. 
Rasmdagi fazoviy jismlar hajmini toping.
6. 
To‘g‘ri burchakli parallelepiped o‘lchamlari 4 m, 3 m va 5 dm. Uning 
hajmini toping.
Mulohaza yuritish
8.
Yuqorida berilgan masalaga teskari masala tuzing va uni yeching.
9.
Devorning balandligi 3 m, uzunligi 30 m va qalinligi 40 cm. G‘ishtning 
o‘lchamlari: 30 cm,15 cm,10 cm. Devorni qurishga nechta g‘isht kerak 
bo‘ladi?
10.
Rasmdagi qaysi fazoviy shakl timsoli ortiqcha?
a)
b)
d)
e)
Tadqiq qilish
11.
Bir kub metr havoning massasi 1290 g. Oʻlchamlari 20 m, 10 m va 4 m
boʻlgan xonadagi havoning massasi necha kilogramm?
12.
Rasmda keltrilgan ko‘pyoqlarning umumiy va farqli tomonlarini aniqlang.
Yutuqlaringizni tekshirib ko‘ring
a)
b)
1 dm³
1 mm³
1 dm³
1 m³
http://eduportal.uz

---

75
Mulohaza yuritamiz
VII BOB
 
 
O‘NLI KASRLAR
Bu bobni o‘rganish natijasida
• o‘nli kasrni turli modellar yordamida tasavvur qila olasiz, 
uning ta’rifi va sodda xossalariga asoslangan holda ular 
ustida arifmetik amallarni bajara olasiz; 
• 
o‘nli kasrlarni taqqoslay va yaxlitlay olasiz;
• 
sonning taqribiy qiymati va amallar natijasini chamalay 
olasiz; 
• foizlarni kasr sifatida tasavvur qila olasiz, sonning foizini 
topishga doir masalalarni yecha olasiz;
• oilada tejamkorlik masalalariga matematika nuqtai 
nazarida qarashga o‘rganasiz;
• 
o‘nli kasrlardan hayotiy masalalarni yechishda foydalana 
olasiz.
Quyidagi rasmda qanday muammoli vaziyatlar tasvirlangan? Ularni yechishda 
o‘nli kasrlarning o‘rnini aniqlang.
http://eduportal.uz

---

76
Maxraji 10, 100, 1000 va hokazo sonlardan iborat bo‘lgan kasrlar 
o‘nli kasrlar
deb ataladi. 
1-misol.
8 m 52 cm ni metrda ifodalaylik.
1 cm = 1
100
___ m bo‘lgani uchun, 52 cm = 52
100
___ m bo‘ladi.
U holda, 8 m 52 cm = 8 m + 52 cm = 8 m + 52
100
___ m = 8 52
100
___ m.
8
52
100
___ kasr vergul yordamida maxrajsiz 
8,52
ko‘rinishda yoziladi va 
8 butun 
yuzdan 52
deb o‘qiladi. Demak,
8 52
100