B. Q. Haydarov

439.
Ikki kunda 294 yashik uzum terildi. Ikkinchi kuni birinchi kunga qaraganda
6 marta ko‘p uzum terildi. Birinchi kuni qancha uzum terilgan?
440.
Birinchi konveyerda 1 soatda 25 ta, ikkinchi konveyerda esa 31 ta televizor
yig‘iladi. Ikkala konveyerda 8 soat davomida qancha televizor yig‘iladi?
441.
Ifodadagi amallarni bajarish tartibini aniqlang, so‘ng qiymatini toping:
a) 2448 + 666 – 1291 – 1067;
b) 26 · 27 : 18 · 22;
d) 2080 : (1222 – 26 · 27) + 128; 
e) (25 · 19 – 1800 : 75) · 11 – 221.
442.
Ifodani soddalashtiring: 
а) 109
d
+ 443 + 273
d
+ 279;
b) 332
t
+ 211
t
+ 999 + 677; 
d) 34 + 139
c
+ 257 + 61
c
; 
e) 1786 – 903 + 430
q
+ 453
q
.
443.
Tenglamani yeching: 
а) 7
х 
+ 6
х
+ 1000 = 1975; 
b) 57
y
 
– 14
y
– 111 = 3200;
d) 20838 : 453 + 
х
= 91; 
e) 875 + 
p
: 121 = 1999;
f) 381 + 126 : 
y
= 395;
g) 
k
+ 11 571 : 133 = 487.
444.
Rasmdan foydalanib tenglama tuzing va noma’lumning massasini toping:
a)
b)
1
kg
1
kg
1
kg 1
kg
2
kg
2
kg
5
kg
x
x
1
kg
1
kg 1
kg
1
kg 1
kg
1
kg
1
kg
1
kg
445.
Hisoblang:
a) (129 – 116)
4
; b) (11
2
– 8
2
) · 23 – 87; d) 7
2
· 52;
e) (7+6)
3
;
f) 44
2
+ 33
2
; 
g) (81:9)
3
+ 111; h) (15+12)
2
; 
i) 8
2
+ 13
2
. 
446.
Ifodaning qiymatini toping:
a) 1562 – 16
2
: 8; b) (12 + 169 : 13)
2
; d) (127 – 77)
2
· 9; e) 11
2
· (114 – 98).
447. 
Oddiy cho‘g‘lanma lampaning xizmat muddati 1500 soat. Energiyani tejovchi 
lyuminetsent lampa esa oddiy lampaga qaraganda 7 marta uzoqroq vaqt 
xizmat qiladi. Energiyani tejovchi lampaning xizmat muddatini toping.

---

91
Qiziqarli matematikaga oid masalalar
Bo‘yiga: a) 870 · 706;
h) 100 000 – 43 535;
j) 1412 · 435.
Eniga: a) 12 · 5303;
b) 820 820 : 9020;
d) 143 412 : 7548;
e) 148 · 159;
f) 50 381 : 83;
g) 460 312: 652.
a
h
j
d
g
b
e
f
Sonli krossvordni yeching:
Ulkan sonlar
Million va milliard sonlari bilan tanishmiz. Maxsus nom bilan ataluvchi ulardan 
ham katta sonlar ham bor. Lekin ular juda kam ishlatiladi. Mana ularning ba’zilari:
10
6 
=
1 000 000
million
10
9
=
1 000 000 000
milliard
10
12
=
1 000 000 000 000
trillion
10
15
=
1 000 000 000 000 000
kvadrillion
10
18
=
1 000 000 000 000 000000
kvintillion
10
21
=
1 000 000 000 000 000 000 000
sekstillion
10
24
=
1 000 000 000 000 000 000 000 000
septillion
10
27
=
1 000 000 000 000 000 000 000 000 000
oktallion
Bilimingizni sinab ko‘ring!
Bu bob materiallarini o‘rganib chiqib, quyidagi masalalarni yecha olishingiz 
shart! Nazorat ishi oldidan o‘zingizni sinab ko‘ring!