B mengliyev, G. Tojiyeva



Download 2,97 Mb.
Pdf ko'rish
bet82/301
Sana06.08.2021
Hajmi2,97 Mb.
#139922
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   301
Bog'liq
tilshunoslikka kirish

 
Yordamchi adabiyot: 
1. Буланин Л.Л. Фонетика современного русского языка. Москва, 1977. 
2. Турсунов У. ва б. Ҳозирги ўзбек адабий тили. Тошкент, 1992. 


 
42 
 
 
 
Mavzu: Nutq tovushlarining umumiy tavsifi. Unli va undosh tovushlar 
 
Reja: 
1. Tildagi unlilar tizimi va ularning paradigmasi. 
2. Unli fonemalarning nutqiy xususiyatlari. 
3. Undosh fonemalar va ular o‟rtasidagi ziddiyatlar. 
     
Mavzu bo`yicha tayanch tushuncha: 
 
Vokalizm, tilning ko`tarilish darajasi, lablanish – lablanmaslik, aralash qator unlilar,qattiq va yumshoq unli, cho`ziq va qisqa unli, 
portlovchi  va  sirg‟aluvchi  undosh  affrikat,  titroq  tovush,  jaranglilik  va  jarangsizlik,  shovqinlilar  va  sonorlar,  bo`giz  undoshi,  korrelyativ 
belgi, binar ziddiyat. 
 
Nutq a‟zolari tomonidan hosil qilingan nutq tovushlari dastlab ikki katta guruhga bo`linadi: 
1. Unli tovushlar
2. Undosh tovushlar. 
Unli  tovushlar  artikulyatsiyasiga  ko`ra  undosh  tovushlardan  farq  qiladi.  Unlilar  talaffuzida  o`pkadan  chiqadigan  havo  og`iz 
bo`shlig`ida  hech  qanday  to`siqqa  uchramaydi,  nutq  a`zolarining    holati  bir  xil  bo`ladi.  Musiqiy  ohanglarga  ega  bo`ladi.  Bunday 
xususiyatlarni undoshlar talaffuzida kuzatib bo`lmaydi.Undosh tovushlar og`iz bo`shlig`ida hosil bo`ladi, o`pkadan keladigan  havo turli 
to`siqlarga uchraydi, musiqaviy ohangga ega emas. Undoshlarda, asosan, shovqin ustun turadi, unlilarda esa ovoz.  
   Har bir til o`ziga xos unlilar tizimiga ega.  Tildagi unlilar tizimi vokalizm  (latincha unli, ovozli degan ma‟noni bildiradi) deyiladi. 
Tilda  unlilar  o`zi  alohida  bir  tizimni,  paradigmani  tashkil  qiladi  va  fonetik  paradigmaning  bir  mikrosistemasini  tashkil  etadi.  Tilning 

Download 2,97 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   78   79   80   81   82   83   84   85   ...   301




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish