B. M. Mamatkulov, X. E. Rustamova jamoada hamshiralik

jadval 4.8 
Guruhli variatsion qatordan lahza usulida o`rtacha arifmetik qiymatni aniqlash 
V 
P 
d 
dP 
d
2
d
2
P 
8 
9 
10 
11 
12 
13 
14 
15 
1 
3 
8 
10 
6 
4 
2 
1 
-3 
-2 
-1 
0 
1 
2 
3 
4 
-3 
-6 
-8 
0 
6 
8 
6 
4 
9 
4 
1 
0 
1 
4 
9 
16 
9 
12 
8 
0 
6 
16 
18 
16 
35 
7 
85 
Σ d
 
P 7 
M = M
1 
+ ――― = 11+ ―― = 11,20 
n 35 
 
ΣdІ 85 
σ = ±√―― = ±√―― = ± 1,56 
n 35 
 

---

70 
σ 1,56 
m = ± ―― = ± ―― = ±0,26 
√n √35 
 
4.4.
 
Statistik tadqiqot natijalarining chinligiga baho berish va 
baholashning parametrik usullari. 
 
Tibbiyotda tadqiqot ishlari ko`pincha tanlab olingan majmuada
o`tkaziladi. Majmua qancha puxtalik bilan tanlab olinmasin, u general 
majmuaga qanchalik o`xshash yoki reprezentativ bo`lmasin, bari - bir 
tanlab olingan majmua, general majmuadan farq qiladi, demak, tanlab 
olingan majmuadan olingan nisbiy va o`rtacha qiymatlar general
majmuadan olinishi mumkin bo`lgan kattaliklardan farq qiladi. Shuning 
uchun ham bir qism tanlab olingan hodisalarni o`rganish orqali, jami 
hodisalar va ularning qonuniyatlari haqida to`g`ri xulosa chiqarish uchun 
tadqiqot natijasida olingan ko`rsatkichlarni aniqligiga baho berish talab 
etiladi. Ko`rsatkichning aniqlik darajasini o`lchaydigan kattalik uning 
xatoligi hisoblanadi.
Ko`rsatkichning xatoligi, tanlab olingan majmuadan olingan 
kattalik (nisbiy yoki o`rtacha), general majmuadan olinishi mumkin
bo`lgan kattalikdan qanchaga farq qilishini ko`rsatadi. Shunday qilib, 
statistik tadqiqot natijasida olingan nisbiy va o`rtacha qiymatlarni 
aniqlik darajasini belgilash uchun ularning o`rtacha qiymatlarni aniqlik 
darajasini belgilash uchun ularning o`rtacha 
xatoliklari 
keltirib 
chiqariladi.
Nisbiy qiymatlarning o`rtacha xatoligini hisoblash formulasi: