B. B. Berkinov, Ye. A. Yarmolik, Q. Q. Quvnoqov

1. Ijtimoiy blok indikatorlari: 
а) salomatlik; 
б)ta’lim; 
в) farovonlik; 
г) xavfsizlik; 
д) uy-joy; 
е) kommunikatsiya; 
ж) madaniyat; 
з) demografiya; 
2. Iqtisodiy blok indikatorlari: 
а) ishlab chiqarishning institutsional tarkibi;; 
б) sanoat; 
в) qishloq xo’jaligi; 
г) transport; 
д)qurilish; 
е) narxlar; 
ж) savdo; 
з) umumiy ovqatlanish; 
и) aholiga xizmatlar ko’rsatish va hk; 
к) makroiqtisodiy ko’rsatkichlar. 
Ma
qs
adni
 
bel
g
il
as
h
 
Ij
ti
m
oi
y 
– 
iqt
isod
iy 
ri
vo
jl
an
ishn
i da
st
u
ri
y
 
indi
kat
iv
loas
ht
ir
ish
 
Dasturni amalga oshirish 
asnosida indikatorlar 
yordamida mintaqaning 
ijtimoiy- iqtisodiy 
rivojlanishini baholash 
1. Yakka indikatorlarni hisoblab chiqish. 
2. Umumlashtirilgan indikatorlarni hisoblab chiqish. 
3. Integral indikatorlarni hisoblab chiqish. 
4. Reja va faktni taqqoslash. 
Ssena
ri
y 
va 
yondas
h
uv
 
Ij
ti
m
oi
y
-i
қt
is
odi
y 
ri
vo
jl
ani
sh
n
i das
-t
ur
iy 
indi
kas
ti
y
al
as
h
 

---

 
129 
Hukumatning mintaqaviy rivojlanishga ta’sir ko’rsatuvchi tadbirlari 
asosiy  qismi  umumiy  makroiqtisodiy,  tashqi  iqtisodiy,  ijtimoiy  siyosat, 
institustional  o’zgarishlar  doirasida  amalga  oshiriladi.  Ularni  ishlab 
chiqish  va  amalga  oshirishda  integrastiya  samarasi  va  hududlarni  yalpi 
ijtimoiy-iqtisodiy rivojlantirish manfaatlariga mos kelishi hisobga olinadi. 
Davlatning  ulushli  ishtirokidagi  investistiya  loyihalarining  tanlovini 
o’tkazishda ularning muayyan mintaqalardagi ijtimoiy-iqtisodiy vaziyatga 
ta’sirini hisobga olish zarur. 
Davlatning  mintaqaviy  iqtisodiy  siyosatini  muvaffaqiyatli  amalga 
oshirish  uchun  huquqiy  va  tashkiliy-iqtisodiy  normalar  tizimini  barpo 
etish,  mintaqaviy  rivojlanishni  davlat  yo’li  bilan  tartibga  solish 
mexanizmlarini takomillashtirish lozim. 
Mintaqaviy  siyosatni  amalga  oshirishda  barcha  mamlakatlar  o’ziga 
xos 
muammolarga 
duch 
kelishadi. 
Birinchidan, 
mintaqaviy 
imkoniyatlarni  tenglashtirish  siyosati  hech  qachon  iqtisodiy  va  ijtimoiy 
sharoitlarning  to’liq  mos  kelishiga  olib  kelmaydi.  Davlat  mutlaq  emas, 
balki  nisbiy  tenglikni  ta’minlashga  urinadi.  Ikkinchidan,  mintaqaviy 
siyosat tarkibiy siyosat bilan murakkab o’zaro bog’liqlikka ega. Ular bir-
birini  to’ldirishi  ham,  bir-biriga  zid  bo’lishi  ham  mumkin.  Agar  ko’p 
tarmoqli  ishlab  chiqarishga  ega  bo’lgan  har  tomonlama  rivojlangan 
mintaqalarni  oladigan  bo’lsak,  iqtisodiyot  tarkibini  yaxshilash  uning 
rivojlanishiga  yordam  beradi.  Lekin  ayrim  hududlar  tarixan  yuzaga 
kelgan  kam  ishlab  chiqarish  sohasiga  ega.  Fan-texnika  taraqqiyoti  va 
sanoatning  ikkita  shartli  guruhga  (ilg’or  va  qaloq  tarmoqlarga)  ajralishi 
sharoitida  hukumatning  ilg’or  tarmoqlarni  qo’llab-quvvatlash  chora-
tadbirlari  shunga  olib  keladiki,  ko’plab  yangi  tarmoqlarga  ega  bo’lgan 
mintaqalarda  rivojlanish  uchun  umumiy  turtki  kuchayadi.  Asosan 
qiyinchiliklarni  boshdan  kechirayotgan  eski  tarmoqlarga  ega  bo’lgan 
mintaqalarda  esa  umumiy  pasayish,  bandlikning  qisqarishi,  ijtimoiy 
muammolarning keskinlashuvi kuzatiladi. 
Shuning  uchun  mintaqaviy  siyosat  oqilona  va  ilmiy  jihatdan 
asoslangan bo’lishi kerak.