B. B. Berkinov, Ye. A. Yarmolik, Q. Q. Quvnoqov

Xulosa 
1-ilova.  Rivojlanishning  muqobil  strategiyalari  sxemalari  va 
qiyosiy tavsiflari 
2-ilova.  Rivojlanishning  muqobil  ssenariylarini  shakllantirish 
usullari, modellari va tartibotlari 
3-ilova.  IMPI  bo’linmalari  uchun  tarmoq  va  Funksional  modellar 
tarkibi 
4-ilova.  Ssenariy  prognoz  hisob-kitoblar  yagona  axborot  bazasi 
indikatorlarining tarkibi 
5-ilova. Mavjud model vositalarining ta’rifi 
6-ilova. Ssenariy prognozlarining natijalari 
 
Qisqa 
va 
uzoq 
muddatli 
istiqbol 
uchun 
rivojlanish 
ssenariylarining o’ziga xos xususiyatlari: 
  Talab omillariga urg’u 
  Inqirozga  qarshi  choralar  va  modernizastiya  qilish  tarmoq 
dasturlarini  amalga  oshirish  samaradorligidagi  muqobilliklarni  hisobga 
olish 
  Jahon  inqirozining  ikkinchi  to’lqini  muqobilliklari  va  xatarlarini 
hisobga olish 
Qisqa va uzoq  muddatli istiqbol uchun rivojlanish ssenariylarining 
asosiy omillari: 
Bazaviy ssenariy (inerstion yoki konservativ): 
­ 
 jahon iqtisodiyoti o’sishining beqarorligi; 

---

 
191 
­ 
so’nggi  yillarda  yuzaga  kelgan  qator  mutanosibliklarning 
saqlanib turishi (yoki hatto kuchayishi); 
­ 
modernizastiya  qilish  tarmoq  dasturlarini  amalga  oshirish 
samaradorligining yuzaga kelgan darajasi saqlanib turishi; 
­ 
iqtisodiyotda, 
shu 
jumladan 
davlat 
samarali 
mulkdor 
hisoblanmaydigan 
sohalarda 
davlat 
ishtiroki 
yuqori 
darajasiining saqlanib turishi.     
Faol ssenariy: 
­ 
inqirozga qarshi choralar samaradorligini oshirish; 
­ 
erkinlashtirish  jarayonlarini  jadallashtirish  (davlat  tomonidan 
ortiqcha tartibga solinishini qisqartirish); 
­ 
modernizastiya  qilish  tarmoq  dasturlarini  amalga  oshirish 
samaradorligini oshirish; 
­ 
joriy  iqtisodiy  siyosat  parametrlarining  uyg’unlik  darajasini 
hamda  biznes,  davlat  va  aholi  manfaatlarining  uyg’unligini 
oshirish.     
Uzoq muddatli istiqbol uchun rivojlanish ssenariylarining o’ziga xos 
xususiyatlari: 

 
Taklif omillariga urg’u. 

 
Innovastiyalarga  e’tibor  qaratgan  holda  o’sishning  yangi 
(noan’anaviy) omillarini chuqur ishlab chiqish. 

 
Rivojlanish  va  makrotartibga  solish  strategiyasining  ustuvor 
yo’nalishlaridagi muqobilliklarni hisobga olish. 

 
Demografik,  yoqilg’i-energetika,  iqlim,  tabiiy  va  ekologik 
cheklovlarni hisobga olish.