|
Мarkazlashgan investistiyalar o’sish
sur’atiga nisbatan
O’rtacha chamalangan foiz stavkasining
1 f.b.ga o’zgarishi
Periods
S
h
o
r
t
a
n
d
L
o
n
g
R
u
n
E
f
f
e
c
t
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
-2.5
-2.0
-1.5
-1.0
-0.5
0.0
0.5
1.0
Short-run
Long-run
Cumulative
226
Eksport va import bo’yicha qisqa muddatli va uzoq muddatli
multiplikativ samaralar
O’zbekiston eksportining o’zishiga
nisbatan xorijiy daromadlar
o’sishining 1 f.b.ga o’zgarishi
Periods
S
h
o
r
t
a
n
d
L
o
n
g
R
u
n
E
f
f
e
c
t
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
-0.2
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
1.0
1.2
1.4
Short-run
Long-run
Cumulative
O’zbekiston eksportining o’zishiga
nisbatan eksport narxi o’sishining 1
f.b.ga o’zgarishi
Periods
S
h
o
rt
a
n
d
L
o
n
g
R
u
n
E
f
f
e
c
t
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
-0.1
0.0
0.1
0.2
0.3
0.4
0.5
0.6
0.7
0.8
Short-run
Long-run
Cumulative
Importga nisbatan daromadlar
o’sishining 1 f.b.ga o’zgarishi
Periods
S
h
o
rt
a
n
d
L
o
n
g
R
u
n
E
f
f
e
c
t
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
Short-run
Long-run
Cumulative
Importga nisbatan import narxlarining
1 f.b.ga o’zgarishi
Periods
S
h
o
rt
a
n
d
L
o
n
g
R
u
n
E
f
f
e
c
t
0
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10 11 12 13 14 15 16 17 18 19
-0.5
0.0
0.5
1.0
1.5
2.0
2.5
3.0
3.5
4.0
Short-run
Long-run
Cumulative
227
YaIM dinamikasi va prognozi
Total Consumption
years
m
l
r
d
.
s
u
m
1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
0
5000
10000
15000
20000
25000
30000
GOVEXP
GOVEXPF
2004
2005
2006
2007
2008
2009
2010
2011
2012
2013
2014
2015
0
1000
2000
3000
4000
5000
6000
YoY-Change of Total Investment
D4FC_Q
BASE_INV(5)
1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015
10
20
30
40
50
60
70
80
90
D4LNM_TOTAL
D4LNE_TOTAL
1993
1995
1997
1999
2001
2003
2005
2007
2009
2011
2013
-0.4
-0.2
0.0
0.2
0.4
0.6
0.8
Pul massasining taklifi
prognoz
prognoz
prognoz
prognoz
prognoz
prognoz
YaIM
Ja’mi iste’mol
Davlat
xarajatlari
Investitsiyalar
Eksport va
import
228
Xulosalar va tavsiyalar
1.
Xususiy iste’molga
hisobot davrida tasarrufdagi daromadlardagi
o’zgarishlar katta ta’sir ko’rsatdi. Masalan, qisqa muddat mobaynida
foydalaniladigan tovarlar uchun daromadlarning 10 f.b.ga o’zgarishi
(oshishi) talab o’sishi sur’atlarining qo’shimcha 5.5 f.b.ga oshishiga
olib keldi (moslashuvchanlik koeffistienti 0.55). Uzoq muddat
mobaynida foydalaniladigan tovarlar dinamikasi ham yosh avlod
ulushi asosida aniqlandi;
2.
Qisqa muddatli istiqbolda daromadlar o’sishining ta’siri kam yoki
qisqa davrda kam, biroq uzoq muddatli istiqbolda daromadlar o’sishi
real sur’atlining doimiy 1 foizga oshishi O’zbekistonning
markazlashmagan investistiyalarini
taxminan 0,7 foizga oshiradi;
3.
Byudjet taqchiligi
va foiz
s
tavkalari o’sishining bevosita ta’siri
salbiy;
4.
Prognoz
qilinayotgan
davrda
eksport
savdo
sheriklarimiz
daromadlarining darajasiga bog’liqligi ortadi (u mamlakat eksporti
variastiyasining 40 foizini izohlaydi);
5.
O’zbekiston savdo sheriklari daromadlarining o’rtacha 1 foizga
o’sishi,
boshqa teng sharoitlarda,
eksport o’sishining yillik
sur’atlarini 1,33 foiz bandiga oshiradi;
6.
Uzoq muddatli istiqbolda valyuta kursining mustahkamlanishi
importning o’sishini oshiradi;
7.
Pul massasining optimal darajasini aniqlashda shu narsa qayd
etildiki, Markaziy bank tomonidan pul massasining optimal darajasi
kuzatilmoqda.
prognoz
229
Modelni takomilashtirish va uni yanada rivojlantirish
- bundan keyin YaIMni prognoz qilish modeli talab va taklifning
muvazanatlashganligi, investistiya imkoniyatlari, mavjud resurslar
indikatorlari bilan bog’liqlikda tarkibiy o’zgarishlar masalalarini ko’rib
chiqadi;
- YaIMni prognoz qilish modelida joriy va kelgusi iste’molga ta’sir
ko’rsatuvchi omillar kengroq taqdim etiladi. Xususan, inqirozdan keyingi
davrda rivojlanish modeli oldinga qo’yilgan ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanish
maqsadlari va mavjud an’analarni hisobga olgan holda asosiy omil va
jamiyat hayotining asosiy maqsadi sifatida insonlarning uyg’un
rivojlanishiga tayanishi lozim.
230
Berkinov Bozorboy Berkinovich, Yarmolik Ekatirina Anotolevna,
Quvnoqov Haydar Qosimovich, Djumaniyazov Shavkat Raximovich
INDIKATIV REJALAShTIRISh
(O’QUV QO’LLANMA)
Mas’ul muharrir i.f.d., prof. Bekmurodov A.Sh.
Taqrizchilar: i.f.d., prof. Shodiev T.Sh.,
i.f.n., dost. Fayzullaev Yo.Sh.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
