Б. Б. Беркинов г той узбекистон республикаси


I -^таксимланган лагли модель бошлангич маълумотлар  z 0>



Download 6,31 Mb.
Pdf ko'rish
bet66/79
Sana20.06.2022
Hajmi6,31 Mb.
#681616
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   79
Bog'liq
berkinovbb ekonometrika 2015pdf (3)

I
-^таксимланган лагли модель бошлангич маълумотлар 
z 0>
Z /, 
z2 узгарувчиларга узгартирилган холда
у, =
^ + Й1- + 

s,
И
даражали полиномни узида намоён этади:
z() - х,
+
х, ,f
+
х,
.2
+
х{
_3; 
z i
=
Х(
_/ .+ 
2x^2
+ 3 лг,.3;
z2 = 
x t_t + 4
х
,.2 + 9 x f.
3 .
Кийматлар хисоб-китоби 6.2-жадвалда келтирилган.
6.2~жадвал
Х,исоблаш маълумотлари
Ойлар
Экспорт
Импорт
Z0
Zi
Z2
Утган йил
декабри
11 037
6 505


----
Январь
11 254
5 560



Февраль
12 079
6 569


-----
Март
13 956
7 789
26 423
43 167
84 105
Апрель
14712
7 720
27 638
49 574
97 997
Май
13 615
7 360
29 438
53 956
108 341
Июнь
14 862
7 895
30 764
53 495
106 815
Июль
15 439
8 355
31 330
53 585
106 175
Август
16 759
8 320
31 930
56 610
112 795
Сентябрь
16 271
8 287
32 857
58 347
116 762
Октябрь
17 208
8 908
33 870
58 762
116 936
Ноябрь
17 807
9 434
34 949
60 398
119 649
Декабрь
19 247
11 185
37 814
65 685
129 093
Январь
14 175
7 039
36 566 '
67 145
136 685
Февраль
16 221
8 477
36 135
67 295
137 298
Март
19 809
10 194
36 895
55 304
107 453
Апрель
19 899
9 699
35 409
63 995
126 768
Май
20 278
9 628
37 998
69 802
140 170
Июнь
19 382
10 103
39 624
68 155
135 906
Июль
21 554
10 853
40 283
69 571
137 917
Август
21 628
10 774
41 358
72 892
145 113
Сентябрь
21 706
10 831
42 561
75 791
151 604
Октябрь
22 084
11 560
44 018
76 318
151 850
Ноябрь
22 235
12 374
45 539
78 818
156 093
Декабрь
24 829
13 901
48 666
84 889
167 437
Январь
20 936
8 392
46 227
85 690
175 362
Февраль
21 959
10 159
44 826
82 547
168 836
Март
24 459
12 446
44 898
66 332
128 610
Апрель
24 048
11 377
42 374
76 905
152 592
131


Май
27 111
12 890
46 872
85 428
170 412
Июнь
25 386
14 559
51 272
85 847
168 512
Июль
25 900
13 716
52 542
94 394
187 962
Август
2 8 2 1 7
14 491
55 656
100 159
200 386
Сентябрь
25 778
14 576
57 342
98 422
195 984
Октябрь
24 943
15 984
58 767
103 100
204 707
Ноябрь
25 534
16308
61 359
106 580
211 428
Декабрь
29 653
19 793
66 661
1 Гб 345
228 881
EXCEL
жадвал тахрирчиси воситаси ёрдамида («Маълумот- 
ларни тахлил килиш-* Регрессия» буйруги)экспорт моделининг 
узгарувчиларини ва импортнинг лаг узгарувчиларини аниклаймиз. 
Натижалар 6.3-жадвалда келтирилган.
6.3-жадвал
Якунларни чикариш
Регрессион статистика
КупликR
0,927891
/?-квадрат
0,860982
Нормалаштирилган R-квадрат
0,84708
Стандарт хато
1750,814
Кузатишлар
34
Дисперсион тахлил
Курсаткич
d f
S S
M S
F
 
нинг аха-
мнятлилиги
Регрессия
3
5,7Е+ 08
1,9Е + 08
61,9332
5,85Е - 13
Кол
дик
30
91 960 509
3 065 350
Жами
33
6,62 
Е+08
Курсаткич
Коэффи­
циент
Стандарт
хато
/-статис­
тика
Р-
киймат
Куйи
95%
Юкори
95%
Y-кесишув
4 038,181
1 330,245 3,035667
0,004926
1 321,458 6 754,903
ЛОузгарувчи
0,210798
0,242254
0,870153
0,391126
-0,28395
0,705545
ЛЧузгарувчи
1,069681
0,61858
1,729252
0,094043
-0,19363
2.33299
у
Xs
узгарувчи
-0,48353
0,256057
-1.88837
*
0,06868
-1,00647
0,039407
132


Шундай килиб, регрессия тенгламаси куйидаги куринишга эга 
булади:
у х

4038,181

0,211
z
о+ 1,070
z
}- 0,484
z2. 
а, кийматлари куйидаги тарзда аникланади: 
а()
= 0,211;
а, = 0,211 + 1,070 + (-0,484) - 0,797; 
а 2 = 0,211 + 2 1,070 + 4 (-0,484) = 0,415; 
а3 =
0,211 + 3 1,070 + 9 (-0,484) =-0,935.
Демак, таксимланган лагли модел куйидаги куринишга эга: 
у х

4038,181

0,211
xt + 0,7Р7хм + 0,475 х,^ - 0.9J5 
Детерминация коэффициенти шуни к^рсатиб турибдики, экс- 
портнинг 86,1 фоизга вариацияси импорт билан, 13,9 фоизга 
вариацияси эса моделга кирмаган бошка омиллар билан 
шартланган.
Лагларнинг чексиз сонига эга булган моделларни бахолаш учун 
куйидаги усуллар ишлаб чикилган.
Лагларнинг чексиз сонига эга булган моделларни бахолаш 
усуллари
-Лаглар сонини изчил ошириш усули
-Койкни узгартириш усули (геометрик профессия усули)
-Бош таркибий кисмлар усули
6.2.3. Койк мод ел лари
Койк оддий энг кичик квадратлар усули билан параметрлаш- 
нинг имкони йуклиги туфайли лагларнинг чексиз сонига эга булган 
моделларни бахолаш методикасини таклиф килди,чунки омиллар 
сони чексиз.
Лагларнинг геометрик таркибида шу нарса назарда тутиладики, 
а,* коэффициентлари омилли белгининг лаг кийматларида геометрик 
прогрессияда камайиб боради:
а{

Ooli;
/ = 0, 1,...; 0 < 
X
< 1.
Лагнинг геометрик таркибини график куринишда куйидаги 
тарзда намоён этиш мумкин:








7
n i a w
x i H
K i i i
h i и
щ
h p i m i
■«i i h i i w
и i « m i iiip i n i m r n T i i i » i < i n г i » i » i m
m
i t m
i > w
4 n n p w
i ~ r ) n P 4 w
i i m

^ й
д
и
м
м
и
ч
р
о
ч
^
и
h w —


f t
i* * *
X

0
барча 
X\

0
коэффициентлар учун бир хил белгиларни 
таъминлайди; 
Х{
>1 геометрик прогрессияда лагларни камайтириш 
курсаткичи хисобланади. Я 0 га канчалик якин булса, омилнинг 
t
вакт курсаткичига таъсирини пасайтириш суръати шунчалик 
юкори. Тенглама куйидаги куринишга эга булади:
у,а ц + а их, + a ()AxtH + а 0Л2хг_2 +...+£,
Олинган тенгламанинг параметрларини аниклаш усуллари:
Биринчи учул.
А, га (0,1; 0,001) ихтиёрий белгиланган кадамли (0, 1) оралиадан 
кийматлар изчил бери лад и. Хдр бир 
X
учун куйидаги тенглама 
хисоблаб чикилади
zt=xf

X
Х/_/ + 
X2 х
}_2

Xs x
t.3
+ ... + 
Хп xt,n.
Шарт буйича кабул килинган п кийматларда регрессия 
тенгламаси куйидаги куринишга эга булади
y
l
=
a
{ ) +
a
0 z f +
s !
Тенгламани ечишда шуни хисобга олиш лозимки, 
X
киймат- 
ларини танлаш детерминациянинг энг катта коэффициенти асосида 
амалга оширилади, кидирилаётган 
а0, а0,Х
параметрлари тенгламага 
куйилади:
у , ~
a
0 +
a x r +
a
0 A x f _ { + а
0 Л 1 х ( _ 2
Иккинчи усул.
Койк усули (геометрик прогрессия усули). Мазкур усул бир 
неча боскични уз ичига олади.
Омилнинг натижага лагли таъсирлари вактга кура кама- 
йишининг доимий суръати 
X (0 < X < 1).
Айрим давр (
t-1
) учун 
натижанинг омилнинг таъсири остида узгариши куйидаги ни 
ташкил килади
а}

ацХ, i =
0,1,2,.. .,0 < 
X <
1.
134


Агар а* нинг барча коэффициентларини моделда 
а0
ва 
Л
оркали 
ифодалайдиган булсак, у х,олда куйидагига эга буламиз
у,
=
+
<
з д
ч
+ а пЛх,_2 + а пЛ2х , ^
+
( 1
)
Моделнинг иккала кием и ни хам 
Л
га купайтириб, куйидаги га 
эга буламиз
Яу,_
,

Ла 
+
<зг0 А \ ' , _ ,

а ()Л2,х(_2

а иЛ\х, у
+ . . . + ( 2 )
Топилган (2) нисбатни (1) нисбатдан чикариб ташлаб Койк 
моделига эга буламиз.
Койк модели 
у,
=а(1-1)+зд +(1-Л)у,_, +м,,
бу ерда 
и,
Олинган модель чизикли регрессиянинг (аникроги, авторегрес- 
сиянинг) икки омилли модели. Унинг параметрларини аниклаб, Я 
ни топиш ва бошлангич моделнинг 
а
ва 
Ь0
параметрларни бахолаш 
мумкин. Модель параметрларини ба^олашга нисбатан оддий энг 
кичик квадратлар усулининг кулланиши унинг параметрлари нинг 
аралаш бахрларига эга булишга олиб келади, чунки ушбу моделда 
лагли натижали узгарувчи сифатида _у,_/ иштирок этади.
Лагнинг геометрик таркиби Койк моделида уртача ва медиан 
лаглар катталигини аниклаш имконини беради.
Койк моделида лагларнинг уртача катталиги.
Уртача лаг
а 0 ‘А>(1 + 2 - А* + 3 - Л* + . . . )
а<> Л (
I
_
Л
Медиан лаг
j
 

Download 6,31 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   62   63   64   65   66   67   68   69   ...   79




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish