B abdullayeva, M. Usmonbayeva, O’. Asqarova, F. Ehsonova, S. Hakimov

 
Reyting  tizimi
  (reyting  nazorati;  ingl.  “rating”  –  baholash,  tartibga  keltirish, 
daraja)
 
– 
1)
  muayyan  hodisani  oldindan  belgilangan  shkala  bo’yicha  baholash; 
2)
 
o’quvchi  (talaba)larning  bilim  sifatini  nazorat  qilish  turi,  metodi  va  shakli.  Mazkur 
tizim  quyidagi  afzalliklarga  ega:  baholash  imkoniyatlarini  kengaytirish;  o’quvchi 
(talaba)lar  bilimlarini  obyektiv  aniqlash;  ta’limni  standartlashtirishni  ta’minlash; 
DTSda  ko’zda  tutilib,  o’quv  dasturiga  kirgan  majburiy  ixtiyoriy  bilim,  ko’nikma, 
malakalarini to’la o’zlashtirilishini ta’minlash; o’quvchi (talaba)larda mustaqil bilim 
olish,  erkin  fikr  yuritish  ko’nikmalarini  shakllantirish;  bilimlarni  ixtiyoriy 

---

 
174 
o’zlashtirish  uchun  imkoniyat  yaratish,  kamchiliklarni  bartaraf  etish.  Ta’lim 
muassasalarida  reyting  tizimi  bo’yicha  quyidagi  nazorat  tartibi  tashkil  qilinadi:  1) 
joriy  nazorat  –  so’rovlar,  laboratoriya  va  amaliy  mashg’ulotlar(i),  kollokviumlar, 
suhbatlar,  seminarlar,  nazorat  ishlari,  testlar,  uy  vazifalarini  tekshirish  va  sh.k. 
shakllarda  o’quvchi  (talaba)larning  bilimlari,  malaka  va  ko’nikmalari  muntazam 
nazorat qilinadi; 2) oraliq nazorat – chorak tamom bo’lganda (semestr tugaganda) va 
o’quv  dasturining  tegishli  bo’limi  tugallangandan  keyin  o’quvchi  (talaba)larning 
bilimlari, malaka  va ko’nikmalarini  baholash uchun  amalga  oshiriladi, u  imtihonlar, 
testlar,  sinovlar,
 
kurs  va  malaka  ishlari  shaklida  o’tkaziladi;  3)  yakuniy  nazorat  – 
o’quv yili tamom bo’lgandan keyin imtihonlar, test sinovlari, sinovlar, “Yozma ish” 
(tibbiyot  oliy  ta’lim  muassasalari  uchun  “Yozma  ish”  yoki  OTKS  (obyektiv 
tizimlashtirilgan  klinik  sinov))  shaklida  amalga  oshiriladi,  uning  asosida  reyting 
aniqlanadi  va  o’quvchi  (talaba)ni  navbatdagi  sinf  (bosqich)ga  o’tkazish  to’g’risida 
qaror  qabul  qilinadi.  Ta’lim  muassasalarida,  shuningdek,  umumiy  ta’lim  maktabi, 
kasb-hunar  ta’limi  muassasasi  va  oliy  o’quv  yurtidagi  ta’lim  davri  tugagach  davlat 
attestatsiyasi tashkil etiladi. 
 
Ritmika 
–  ayrim  so’z,  bo’g’inlarning  aytilish  muddati,  to’xtalishi,  nutq  va 
ifodalarning  navbat  bilan  o’z  o’rnida  ishlatilishini  ifodalovchi  xarakterli  ritmik 
xususiyatlar majmui.