B. A. Xakimov biologiya fanidan masalalar

 
 
 
 
7.2. Embronal rivojlanishga doir masalalar. 
 
1.Shimpanze zigotasini boʻlinishi natijasida xosil boʻladigan blastomerlardagi autosoma 
xromosomalar yigʻindisi 23552 taga yetishi uchun necha mol glukozani toʻliq parchalanishi 
natijasida hosil boʻladigan energiya yetarli boʻladi. (Bitta hujayra yoki blastomerdagi mitoz uchun 
4 kJ energiya sarflanadi) 
Yechim: 
1) 48-2=46 ta autosoma
2) 46 ta ---------1 ta hujayrada| 23552 tasi-----X=512 ta blastomer 
3) Blastomerlar soni(hujayralar soni) 
2 | 4 | 8 | 16 | 32 | 64 | 128 | 256 | 512 
1 | 2 | 4 | 8 | 16 | 32 | 64 | 128 | 256 
mitozlar soni
1+2+4+8+16+32+64+128+256=511ta 
4) 1 ta mitoz u-n -------4 kJ 
511ta mitozda------X=2044 kJ 
5) 2800 kJ---------1 mol glukoza 
2044 kJ---------X= 0,73 mol 
2.Qora kalamushning zigotasi 4 marta meridianal bo'lingandan so'ng uning blastulasidagi 
blastomerlarida jami xromosomalar soni 2688 taga yetgan bo'lsa uning tuxum hujayrasidagi 
xromosomalar sonini aniqlang. 
Yechim: 
Meridian = M
Ekvatorial = E 

---

113 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42
M - M - E - M - E - M
2 - 4 - 8 - 16 - 32 - 64 
1) 2688/64=42 2) 42/2=21 
3. Ma'lum bir organizmning embrional davrining maydalanish bosqichida 4 ekvatorial 
bo'linish sodir bo'lgandan so'ng jami hujayralardagi autosomalar bilan jinsiy xromosomalar 
sonidagi farqi 16384 tani tashkil qilsa u holda beshinchi meridianal bo'linish sodir bo'lgandan 
keyin jami blastomerlardagi xromosomalar sonini aniqlang. 
Yechim: 
Meridian = M
Ekvatorial = E 
M - M - E - M - E - M - E - M - E
2 - 4 - 8 - 16 - 32 - 64 - 128 - 256 - 512 
1 ta hujayrada ------ 2 ta jinsiy xromasoma boʻladi.
1) 1 ------------- 2 
512 ------ x = 1024 ta jinsiy xromasoma 
2) 16384 + 1024 = 17408 autosoma 
3) 17407 + 1024 = 18432 umumiy xromasoma 
4) 18432/512=36 5) 36•256=9216 
4. Gorilla zigotasining ikkinchi marta ekvatorial bo'linishidan hosil bo'lgan blastomerlarda 
necha juft autosomalar bo'ladi? 
Yechim: 
Meridian = M
Ekvatorial = E 
M - M - E - M - E
2 - 4 - 8 - 16 - 32
Xromasomasi 48 ta
48 - 2 = 46 ta autosoma
1) 32 • 46 = 1472 2) 1472/2 =736 
5.Nomaʼlum hayvon 3 marta meridian boʼlinish bilan 4 marta ekvatorial boʼlinishi natijasida 
blastomerlardagi xromasomalar farqi 15872 ni tashkil qilsa tuxum hujayrasida nechata xromasoma 
boʼladi? 
Yechim: 
Meridian = M
Ekvatorial = E 
M - M - E - M - E - M - E - M - E 
2- 4- 8- 16- 32- 64- 128- 256- 512
512x - 16x = 496x 
15872/496x 
x= 32 ta xromasoma 
32/2= 16 ta tuxum hujayradagi 

---

114 
Xakimov Bahodir Absamatovich 91 971 61 42