B. A. Nazarbayeva

strukturali  (tuzilishli)  model

.  Globus  –  er 

sharining asl 

geografik modeli

. 

 Model  tiplari  va  uning  tabiatiga  emas,  balki  aloqalarga,  uning  tizimosti  va 

elementlari munosabatlariga bog‘liq. 

Ihtiyoriy modelning asosiy xossalari: 

▪

 

aniq bir maqsadga qaratilganlik; 

▪

 

cheklanganlik; 

▪

 

soddaligi; 

▪

 

yaqinlashmoqlik; 

▪

 

aynan bir xillik (adekvantlik); 

▪

 

axboriylik; 

▪

 

to‘liqlik (mukammallik); 

▪

 

yopiqlik va boshqalar. 

Modellashtirish tizimining hayotiy sikli (davri): 

▪

 

axborotni yig‘ish; 

▪

 

loyihalashtirish; 

▪

 

tuzilish; 

▪

 

o‘rganish; 

▪

 

baholash; 

▪

 

ko‘rinishini o‘zgartirish (modifikatsiya). 

Matematik 

va 

kompyuterli 

modellashtirishlarni 

har 

xil 

sohalarda 

qo‘llanilishiga misol keltiramiz: 

---

43 

 

▪

 

ishlab  chiqarish:

  texnik  va  texnologik  jarayonlarni  va  tizimlarni 

boshkarish,  resurslar,  rejalashtirishlar,  ishlab  chiqarishni  yuksak  jarayonga  olib 

chiqishni oldindan aytib berish va h.k.; 

▪

 

ta’lim:

  tartib  –  intizomlar  orasidagi  aloqa  tizimlarini  modellashtirish 

strategik va taktik o‘qitish va h.k.; 

▪

 

loyihalash: 

turli tizimlarni loyihalash, modellashtirish, eng yaxshi loyihalar 

ishlab chiqish, loyihalash jarayonini avtomatik boshqarish va h.k. 

Murakkab  jarayonlarni  zamonaviy  modellashtirish  kompyutersiz  va 

kompyuterli modellashtirishsiz yaratish mumkin emas.